Ляданская Дабравешчанская царква з манастыром

Дабравешчанская царква у вёсцы Ляды - помнік архітэктуры барока, найболей позні бязвежавы храм Беларусі. Збудавана ў канцы XVII стагоддзя на месцы драўлянай царквы разам з базыльянскім драўляным манастыром.

Як абвяшчае легенда, манастыр у Лядах паўстаў па адмысловаму промыслу Божаму. Панна Марыя з”явілася селяніну па імі Кірык і паказала месца ўзвядзення праваслаўнага храма, які быў збудаваны з дрэва ляданскім і навакольным насельніцтвам. Напачатку XVII стагоддзя жонка Мінскага ваяводы Завішы, якая пакутавала ад цяжкага захворвання і атрымалая вылячэнне ад цудатворнага Жыровіцкага абраза Божай Маці, у знак падзякі ахвяравала ў Ляданскую царкву спіс гэтага абраза. Разрослая гаворка пра новыя цуды, якія здзяйсняліся перад прасвяднай выявай заахвоцілі сямейства Завішай пабудаваць замест струхлелай новую драўляную царкву і заснаваць пры ёй манастыр для базыліянінаў-уніятаў. Да канца XVII стагоддзя Ляданский манастыр валодаў угоддзямі і капіталам, якія забяспечваюць яму звычайнае існаванне і магчымасць пачаць новае будаўніцтва. На манастырскія сродкі і ахвяраванні тых жа Завішай у 1794 году была пабудавана каменная царква, а каменны манастырскі корпус узводзіўся з 1811 гады і набыў цяперашні выгляд да 1850 году.

Манастыр аказваў велізарны ўплыў на духоўнае і маральнае выхаванне насельніцтва, агульнаадукацыйную асвету моладзі. Напачатку мінулага стагоддзя пры ім была заснавана шырокая багадзельня, а ў 1809 году па ініцыятыве плябана іераманаха Мялеція Сержбутоўскага адкрыта і ім жа ўзначалена четырохкласная духоўна-свецкая вучэльня з правамі павятовай, у якой выхоўваліся і навучаліся дзеці духавенства, дваранскага і іншых саслоўяў. У трыццатыя гады XIX стагоддзя, у сувязі з ачышчэннем уніяцкай царквы ад рымска-каталіцкіх абрадаў, паўстала верагоднасць скасавання Ляданскага манастыра. Ён быў звернуты ў праваслаўе.

У 1900 годзе быў выраблены яго першы і апошні капітальны рамонт. Пасля распачатай у савецкі перыяд кампаніі багаборніцтва напачатку 20-х гадоў Ляданскій манастыр быў зачынены з высяленнем манахаў: адны разыйшліся па кватэрах, іншыя раз”ехаліся ў розныя месцы. Царква працягвала дзейнічаць як прыхадская. Аднак у 1939 году і яе зачынілі. Знялі звон і святыя абразы, але цудатворная выява Божай Маці ніхто зняць не адважыўся. Нарэшце знайшоўся адзін жыхар вёскі, які паспрабаваў гэта зрабіць. Абраз трывала ўтрымліваўся на месцы нябачнай сілай, і ён доўга не мог адлучыць выяву ад сцяны. Тады святататнік стукнуў па абразе нагой. Такое блюзнерства не засталося бяскарным. Неўзабаве ў блюзнера нага моцна захварэла і стала загніваць. Ад болю ён не знаходзіў сабе супакою, запаў у засмучэнне і роспач. Яму раілі пайсці ў храм і павініцца перад абразам Багародзіцы. Але гэтаму не наканавана было адбыцца, бо нячысцікі не давалі магчымасці грэшніку падысці да царквы, з”яўляючыся яму ў выглядзе канёў і праганяючы ад храма. Не вытрымаўшы душэўных пакут, ён утапіўся ў рацэ.

Пасля зачынення царквы ў яе памяшканні меркавалася змесцаваць спіртавы завод, але дырэктар завода адмовіўся ад гэтага, і тады манастырскі корпус заняла школа. У першыя гады Вялікай Айчыннай вайны храм аднавіў сваю дзейнасць. Акупацыйныя ўлады палічылі патрэбным адкрыць царкву, адшукалі святара. 2 чэрвеня 1942 гады ў манастыр быў дастаўлены Мітрапаліт Мінскі і ўсея Беларусі Пантэлеймон са сваім кялейнікам.

У 1960 году храм быў зачынены, галоўная яго святыня — Жыровіцкі абраз Божай Маці - знікла. З храма сарвалі купал, царкву ператварылі ў склад. Доўгія гады храм стаяў без нагляду. У 1992 году адбылося афіцыйнае адкрыццё прыхадской царквы. Праз два гады рашэннем Сінода Беларускай Праваслаўнай Царквы быў адноўлены Свята-Дабравешчанскі мужчынскі манастыр. раскрыць увесь тэкст