Лепельскі раённы краязнаўчы музей

Лепельскі раённы краязнаўчы музей створаны 4 лістапада 1953 года. Экспазіцыйная плошча музея 286 м2. Музей размешчаны ў драўляным будынку былой канторы Бярэзінскай воднай сістэмы XIX стагоддзя. На 1 студзеня 2008 года ў фондах музея захоўваецца 17612 музейных прадметаў асноўнага фонду і 8049 прадметаў навукова-дапаможнага фонду. Самымі шматлікімі з'яўляюцца калекцыі фатаграфій і дакументаў, якія адлюстроўваюць важныя старонкі гісторыі горада Лепеля і раёна.

Значны цікавасць уяўляюць фотапаштоўкі лепельскага фатографа Фідельмана пачатку XX стагоддзя з відамі горада Лепеля; фатаграфіі і дакументы, якія распавядаюць аб вядомым садоўніку І.К.Марозе (XIX - XX стст.), Артыстаў Лепельскага калгасна-саўгаснага тэатра (1938-1941 гг.), Бярэзінскай воднай сістэме. Разнастайны матэрыял перыяду Вялікай Айчыннай вайны. Гэта альбом Лепельскага мінамётнага вучылішча, матэрыялы аб Героях Савецкага Саюза У.Я.Лабанка, Ф.Ф.Дуброўскага, У.С.Кладіеве, А.Ф.Данукалаве і іншых партызанаў і падпольшчыкаў, удзельніках вызвалення г.Лепель ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Ёсць кнігі XVIII - пачатку XX стст. рэлігійнага і свецкага характару. У склад калекцыі нумізматыкі ўваходзяць манеты, папяровыя грашовыя знакі, медалі, ордэны, знакі, жэтоны розных часоў і дзяржаў: Вялікага княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, Маскоўскай Русі, Прусіі, Расіі, СССР, Германіі, Польшчы, Венгрыі і іншыя шматгранныя і разнапланавыя калекцыі рэчаў: тут можна ўбачыць дзяржаўныя, службовыя і асабістыя пячаткі XIX -XX стагоддзяў. У тым ліку каменная пячатка ордэна францысканцаў XVIII ст., шляхецкая пячатка-пярсцёнак (сігнет) XVIII ст. Захоўваюцца прадметы побыту: плецены, металічны, фаянсавы і гліняны посуд, народны касцюм Лепельскага ладу, адзенне святара, вясельная сукенка канца XIX ст., прадметы ткацтва (ручнікі, посцілкі), значкі на розную тэматыку, музычныя інструменты (цымбалы, скрыпка і дуда), фотаапараты і фотапрылады. Цікавасць уяўляе калекцыя марак савецкага часу. У музеі захоўваецца больш за 1 тыс. адзінак твораў жывапісу і графікі як самадзейных, так і прафесійных майстроў, чыё жыццё і творчасць звязаныя з Лепельшчынай: Ф.Л.Бурцава, А.В.Бухаркіна, У.С.Жарнасека, А.В.Ільінава, В.А.Мядзвецкі, В.А.Скавародка, Г.Ф.Шаура і інш. У музеі захоўваюцца матэрыялы археалагічных раскопак А.Мітрафанава, Л.В.Дучыц, В.П.Ксензова, А.В.Вайцяховіча і інш. Калекцыя археалогіі ахоплівае перыяд з эпохі мезаліту канца XVI - XVII стст.: каменныя і жалезныя прылады працы (сякеры, сярпы, нажы), сярэднявечныя жаночыя ўпрыгажэнні (бранзалеты, медныя кольцы, шкляныя каралі), гліняныя гаршкі, каменныя ядра, чарніліца, дзіцячыя цацкі і інш.