Нематэрыяльная культурная спадчына Беларусі

Беларускі экскурсійны інтэрнэт-партал Ekskursii.by прапануе прыняць удзел у экскурсіях з наведваннем аб'ектаў нематэрыяльнай культурнай спадчыны, якія будуць цікавыя ўсім аматарам культуры і гісторыі.

Нематэрыяльная культурная спадчына - звычаі, веды і навыкі, традыцыі і звязаныя з імі інструменты, прадметы, артэфакты, прызнаныя супольнасцямі і групамі ў якасці іх культурнай спадчыны. Нематэрыяльная спадчына перадаецца з пакалення ў пакаленне і фарміруе ў грамадства пачуццё самабытнасці і пераемнасці.

У 2003 годзе Беларусь стала адной з першых краін, якія падпісалі Канвенцыю ЮНЭСКА пра захаванне нематэрыяльнай культурнай спадчыны, і ўвайшла ў склад Міжурадавага камітэта ЮНЭСКА па яго ахове. Сёння ў Беларусі існуе адзіны Дзяржаўны спіс аховы гісторыка-культурных каштоўнасцяў як для матэрыяльных, так і для нематэрыяльных аб'ектаў. У спіс ужо ўключана больш 60 элементаў нематэрыяльнай культурнай спадчыны, некаторыя з іх занесены ў спіс ЮНЭСКА.

Унікальныя народныя традыцыі Беларусі

• 

  Жаніцьба Цярэшкі

  Месца правядзення: Лепельскі раён, Віцебская вобласць
  Час правядзення: 2 ліпеня

  Калядная гульня «Жаніцьба Цярэшкі» — жартоўнае вяселле, якая праводзіцца вясковай моладдзю, каб пары маглі лепш пазнаць адзін аднаго. Абрад складаецца з шэрагу гульняў, падчас якіх дзяўчыны і хлопцы знаёмяцца паміж сабой, і ўласна «жаніцьбы», якую па традыцыі праводзяць старэйшыя. У 2009 годзе абрадавая гульня прызнана гісторыка-культурнай каштоўнасцю Беларусі.

• 

  «Юр'еўскі карагод» у Пагосце

  Месца: в. Пагост, Жыткавіцкі раён, Гомельская вобласць
  Час правядзення: 6 мая

  Юр'еўскі карагод – адзін з аўтэнтычных абрадаў вясновага цыклу з выдатнымі ўзорамі старажытных карагодаў і песень, адметнымі матэрыяльнымі праявамі рэгіянальнай культуры – маляўнічым народным касцюмам і абрадавым хлебам (караваем-«карагодам») Свята Юр'я (у праваслаўнай хрысціянскай традыцыі – Дзень Святога) Георгія Перамаганосца) адзначаецца 6 траўня. аглядам азімага жыта і ўключае ў сябе абрадавыя дзеянні, накіраваныя на ўрадлівасць зямлі і дабрабыт людзей.

• 

  Калядныя цары

  Месца правядзення: в. Сямежава, Копыльскі раён, Мінская вобласць
  Час правядзення: 13 студзеня

  «Калядныя цары» - унікальны народны абрад Копыльскага раёна, які з'явіўся ў XVIII ст., калі недалёка ад вёскі Сямежава стаялі царскіе войскі. У Дні святкавання Новага года афіцэры і салдаты хадзілі па хатах, паказвалі прадстаўленні, спявалі, за што атрымлівалі ад гаспадароў пачастункі і падарункі. Пасля таго, як атрад пакінуў вёску, мясцовыя жыхары захавалі і развілі гэту традыцыю. У 2009 годзе абрад «Калядныя цары» ўвайшоў у спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА.

• 

  Будслаўскі фэст

  Месца правядзення: аг. Будслаў, Мядзелскі раён, Мінская вобласць
  Час правядзення: 2 ліпеня

  Свята ў гонар шанавання Іконы Маці Божай Будслаўскай праводзіцца ў мястэчку Будслаў штогод. Яно прыцягвае вернікаў з усёй Беларусі і краін блізкага замежжа. Ўрачыстасць з'яўляецца адным з найбуйнейшых рэлігійных фэстаў у Беларусі і перамянілася ў прыгожае духоўнае свята, якое збірае тысячы паломнікаў, якія хочуць пакланіцца Маці Божай Будслаўскай. У 2019 годзе абрад Будслаўскі фэст увайшоў у спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.

• 

  Цягнуць Каляду на дуба

  Месца правядзення: в. Навіны, Бярэзінскі раён, Мінская вобласць
  Час правядзення: канец студзеня

  «Цягнуць Каляду на дуба» - унікальны абрад, які завяршае калядныя гулянні. Па традыцыі - жыхары вёскі збіраюцца і ўпрыгожваюць абрадавую ляльку, затым вязуць ляльку да дуба ў канцы селішча, скідаюць і спальваюць старую ляльку і зацягваюць на дрэва новую. Па павер'ях, гэты абрад прыцягвае багаты ўраджай, поспех і шчасце на ўвесь будучы год. У 2011 годзе абрадавая гульня была занесена ў спіс нематэрыяльнай гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі.

• 

  Культура бортніцтва

  Бортніцтвам у Беларусі займаюцца з XVI стагоддзя. Цяпер промысел захоўваюць у асноўным жыхары Уборцкага Палесся і наваколляў Лельчыц. Сакрэты старажытнай традыцыі сям'і перадаюць па спадчыне і самі робяць вуллі падобныя сапраўднаму пчалінаму гнязду. Чалавек, які займаецца бортным зборам мёда, практычна не ўмешваецца ў жыццё пчол, пакідаючы яе максімальна набліжанай да жыцця ў натуральных умовах. У 2020 годзе абрад культура бортніцтва ўвайшла ў спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.

• 

  Беларуская выцінанка

  Мастацтва выцінанкі ўзнікла ў XVI стагоддзі і да гэтага часу працягвае быць важнай часткай беларускай культуры і актыўна выкарыстоўваецца ў афармленні інтэр'ераў дамоў, грамадскіх месцаў, а таксама ў тэатральных дэкарацыях і на святах.Выцінанка ўяўляе сабой выразаныя з паперы ўзоры і арнаменты, якія часта адлюстроўваюць прыроду, гісторыю, міфы і звычаі Беларусі. У 2024 годзе беларуская выцінанка ўвайшла ў Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.

• 

  Алейны баран

  Месца: Глубокскі раён, Віцебская вобласць
  

  Алейны баран - старадаўняя пасхальня страва беларускай кухні з 200 летняй гісторыяй. Рыхтуецца баран з хатняга масла, прыгатаванага ў драўлянай маслабойцы, з соллю. Масла выціскаюць па кавалачках праз 2 пласта марлі і робяць кучаравую барановую шэрсць. Традыцыя падрыхтоўкі алейнага барана ўключана ў спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны Беларусі.

• 

  Аржаны хлеб

  Месца: Глубокскі раён, Віцебская вобласць
  

  Аржаны хлеб - унікальны рэцэпт, які захаваўся на Глыбоцкім раёне. Рэцэпцу бездражджавога жытняга хлеба ўжо некалькі стагоддзяў. Гаспадыні робяць такі хлеб на кляновым лісце, часам для пікантнасці дадаюць сала, каўбасу, а ў хлебе яшчэ можна сустрэць яйка. Традыцыя падрыхтоўкі алейнага барана ўключана ў спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны Беларусі.

• 

  Традыцыя шапавальства ў Дрыбіне

  Месца: Дрыбінскі раён, Магілёўская вобласць
  

  Шапавальства - рамяство па ручным валенні валёнкаў Дрыбінскі валёнкі былі вядомыя не толькі ў Беларусі і Расіі, але і далёкім замежжы. Дрыбінскія майстры-шапавалы валодаюць умоўнай мовай «Катрушніцкі лемезень», якая склалася на працягу стагоддзяў для захавання сакрэтаў майстэрства. З 2009 года традыцыя Шапавальства на Дрыбіншчыне мае статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусі.

• 

  Саломапляценне Беларусі

  Саломапляценне - самабытная з'ява беларускай нацыйнай культуры, што не мае аналагаў у свеце. Мастацкія практыкі саломапляцення застаюцца жывой традыцыяй, якая неперапынна ўзбагачаецца. У краіне наладжана сістэма навучання рамяству, перадачы ведаў пра тэхналогію апрацоўкі матэрыялу, пераемнасці яго мастацкіх традыцый. У якасці вырабнага матэрыялу выкарыстоўваецца саломка зёлкавых культур. У снежні 2022 года саломапляценне Беларусі ўключана ў Рэпрэзентацыйны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА.

Атрымаць кансультацыю па арганізацыі экскурсій з наведваннем аб'ектаў нематэрыяльнай культурнай спадчыны Беларусі можна наступнымі спосабамі:

1. са старонкі Вашай замовы;
2. па тэлефоне (+37529) 756-66-65, адправіўшы паведамленне ў Viber, WhatsApp, Telegram;
3. па тэлефоне (+37517) 394-49-13 (шматканальны);
4. па E-mail - адправіць паведамленне >>

Калі сярод прапанаваных варыянтаў Вы не знайшлі патрэбнага, вышліце нам заяўку на арганізацыю экскурсіі, пазначце Вашы пажаданні да паездкі, на працягу 24 гадзін нашы спецыялісты вышлюць Вам прапановы.

Адправіць запыт