Мемарыял ахвярам Смілавіцкага гетта

Мемарыял ахвярам Смілавіцкага гета — адзін з найбольш значных памятных аб’ектаў, прысвечаных трагедыі Халакосту на тэрыторыі Беларусі. Ён знаходзіцца ў пасёлку Смілавічы Чэрвеньскага раёна Мінскай вобласці — усяго за 45 кіламетраў ад сталіцы, што робіць яго зручным для ўключэння ў экскурсіі з Мінска. Мемарыял увекавечвае памяць пра яўрэяў, знішчаных у гэтым месцы ў першыя месяцы нацысцкай акупацыі. Тут, у ціхім лесе, у 1941 годзе былі расстраляныя сотні чалавек, у тым ліку жанчыны, старыя і дзеці. Мемарыял з’яўляецца месцам смутку і разважання, сімвалам калектыўнай памяці і адначасова — папярэджаннем нашчадкам. Ён уваходзіць у маршруты экскурсій па Беларусі, прысвечаных Другой сусветнай вайне і генацыду яўрэйскага народа. Для многіх турыстаў і даследчыкаў наведванне такіх месцаў становіцца важным этапам у асэнсаванні гісторыі і чалавечых каштоўнасцей.

Гісторыя стварэння

З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны нямецкія войскі хутка акупавалі тэрыторыю Беларусі. Ужо летам 1941 года ў Смілавічах было створана гета — адно з першых у рэгіёне. Яўрэяў сагналі ў спецыяльна вызначаную зону, з якой забаранялася выходзіць. Вельмі хутка быў дадзены загад аб «ліквідацыі» — у кастрычніку 1941 года вязняў гета вывелі ў лес і расстралялі. Сярод забітых былі і бацькі будучага вядомага мастака Шрагі Царфіна, яго малодшая сястра і яе немаўля. Царфін, які эміграваў у Палестыну яшчэ да вайны, прысвяціў гэтай страце шмат сваіх твораў, у якіх адлюстравалася боль яўрэйскага народа.

У пасляваенныя гады звесткі пра трагедыю беражліва захоўваліся мясцовымі жыхарамі, краязнаўцамі і сваякамі ахвяр. Толькі праз дзесяцігоддзі на месцы расстрэлу быў усталяваны мемарыяльны знак. Ён стаў важным элементам у захаванні гістарычнай праўды пра Халакост. Мемарыял быў створаны па ініцыятыве грамадскіх арганізацый і актывістаў, у тым ліку яўрэйскіх суполак, і сёння з’яўляецца месцам правядзення памятных мерапрыемстваў, сустрэч, цырымоній ускладання кветак і міжнародных акцый памяці.

Экскурсіі з аглядам мемарыяла

Мемарыял уключаны ў маршруты патрыятычных, адукацыйных і мемарыяльных тураў, якія праводзяць экскурсаводы, што спецыялізуюцца на яўрэйскай спадчыне Беларусі і гісторыі Другой сусветнай вайны. Такія экскурсіі з Мінска асабліва папулярныя сярод школьнікаў, студэнтаў, педагогаў, даследчыкаў, а таксама замежных гасцей, якія цікавяцца тэмай Халакосту.

Падчас экскурсіі турысты даведаюцца пра гісторыю Смілавіцкага гета, пачуюць сапраўдныя сведчанні відавочцаў, пазнаёмяцца з лёсам мастака Шрагі Царфіна і яго сям’і. Гід распавядзе пра кантэкст падзей: палітыку нацыстаў на акупаванай тэрыторыі, стварэнне гета, метады масавага знішчэння і супраціў яўрэйскага насельніцтва.

Вы можаце забраніраваць экскурсію з аглядам мемарыяла, прадугледжаны спецыяльныя экскурсійныя праграмы — аднадзённыя паездкі з Мінска. Такія экскурсіі па Беларусі не толькі перадаюць гістарычныя веды, але і спрыяюць фарміраванню павагі да памяці, талерантнасці і грамадзянскай самасвядомасці.