Гістарычная забудова вул. Ажэшка

Вуліца Элізы Ажэшкі — адна з самых пазнавальных і значных вуліц Гродна, размешчаная ў цэнтральнай частцы горада. Яна злучае Прывакзальную плошчу з плошчай Леніна, цягнецца прыкладна на 1 кіламетр. Гэта не проста вуліца — гэта сапраўдны летапіс горада, напоўнены архітэктурнымі помнікамі, атмасферай мінулых эпох і імёнамі, што пакінулі след у гісторыі. Вуліца носіць імя вядомай польскай пісьменніцы Элізы Ажэшкі, якая жыла тут у канцы XIX — пачатку XX стагоддзя.

Гісторыя

Першапачатковыя згадкі пра гэты шлях адносяцца да XIV стагоддзя — тады ён вёў з Гродна праз княжацкае сяло Гарадніца ў бок Вертэлішак, радзіннага маёнтка Давыда Гродзенскага. У XVIII стагоддзі вуліца становіцца галоўнай магістраллю прадмесця Гарадніца, а яе ранейшыя назвы (Раскоша, Езерская, Садавая, Басняцкая) адлюстроўваюць насычаную і шматслойную гісторыю. У часы кіравання Антонія Тызенгаўза тут пачалася планамерная забудова: з’яўляюцца тыпавыя дамы для рамеснікаў, карчмы, медыцынскае вучылішча і іншыя грамадскія будынкі.

З 1860-х гадоў, пасля будаўніцтва Пецярбургска-Варшаўскай чыгункі, вуліца становіцца важнейшай транспартнай артэрыяй горада. З 1920 года яна носіць імя Элізы Ажэшкі. У XX стагоддзі вуліца неаднаразова змянялася: пацярпела падчас вайны, а ў 1960—1980-х гадах была часткова перабудавана, аднак захавала гістарычнае ядро і шэраг унікальных архітэктурных аб’ектаў.

Архітэктура

Архітэктурная спадчына вуліцы Ажэшкі — гэта спалучэнне эпох і стыляў. Асаблівую цікавасць уяўляюць:

• Босняцкія дамы — першыя ў Беларусі прыклады тыпавой жылой забудовы канца XVIII стагоддзя для замежных майстроў. Гэтыя пабудовы спалучаюць драўляны зруб з цэглавым фасадам, звернутым да вуліцы.
• Дом рамёстваў (таксама вядомы як «дом майстра», 1771 г.) — аднапавярховы будынак з каменным фасадам і драўлянымі сценамі, пабудаваны па праекце Тызенгаўза.
• Дом Элізы Ажэшкі — сучасная рэканструкцыя дома, у якім жыла пісьменніца ў 1894–1910 гг. Арыгінальны будынак, на жаль, не захаваўся.

Экскурсіі

Шпацыр па вуліцы Ажэшкі — абавязковы пункт знаёмства з гістарычным Гродна. У межах індывідуальнай экскурсіі з Мінска ў Гродна вы зможаце прайсціся па гэтай маляўнічай вуліцы, даведацца пра яе выбітныя будынкі, пачуць гісторыі пра рамеснікаў, што іх будавалі, і пра пісьменніцу, чые імем яна названа. Мы прапануем магчымасць замовіць індывідуальную экскурсію з Мінска, якую можна адаптаваць да вашых інтарэсаў — архітэктура, гісторыя горада або літаратурная спадчына.

Вуліца Ажэшкі ўваходзіць у маршрут, які ахоплівае ключавыя лакацыі Гродна, уключаючы Стары і Новы замкі, Фарны касцёл, сінагогу і ансамбль Тызенгаўза. Гэта ідэальны фармат для тых, хто хоча ўбачыць і адчуць самабытны дух Гродна.