Будынак мужчынскай гімназіі ў Мсціславе

Будынак былой мужчынскай гімназіі ў Мсціславе — унікальны гістарычна-архітэктурны аб’ект пачатку XX стагоддзя, сімвал асветы і адукацыйнага развіцця рэгіёна. Ён размешчаны ў цэнтры старажытнага горада Мсціслаў — аднаго з найстарэйшых гарадоў Беларусі і ўваходзіць у маршрут многіх экскурсій па Беларусі. Нягледзячы на тое, што сёння будынак не выкарыстоўваецца па прамым прызначэнні, яго гісторыя і архітэктура працягваюць выклікаць цікавасць у турыстаў і краязнаўцаў.

Гісторыя стварэння

Ідэя стварэння мужчынскай гімназіі ў Мсціславе з’явілася ў канцы XIX стагоддзя, калі мясцовыя жыхары ўсё больш актыўна выказвалі неабходнасць у сярэдняй навучальнай установе. У 1899 годзе газета «Беларускі камісіянер» адкрыта ўзняла пытанне аб будаўніцтве гімназіі, і ініцыятыву падтрымала гарадская грамадскасць. У 1900 годзе Мсціслаўская гарадская дума афіцыйна зацвердзіла праект. Фінансаванне было забяспечана дзякуючы завяшчанню дваранкі А.Н. Стахоўскай, якая пакінула 40 тысяч рублёў на будаўніцтва. Акрамя таго, мясцовыя ўлады выдзелілі 120 тысяч рублёў з гарадскога бюджэту. Праект быў распрацаваны архітэктарам С.М. Воланцэвічам. Ужо ў 1908 годзе будынак быў узведзены і перададзены Міністэрству народнай асветы.

Пасля рэвалюцыі будынак не страціў свайго адукацыйнага прызначэння. З 1925 года тут пачаў працаваць педагагічны тэхнікум, пры якім неўзабаве адкрылася літаратурная студыя «Маладняк». Пазней у будынку размясцілася школа №1 — адна з самых вялікіх і светлых у горадзе, дзе вучыліся і працавалі цэлыя пакаленні мсціслаўцаў. Аднак у 2001 годзе школу закрылі з-за аварыйнага стану будынка, і вучні пераехалі ў новае памяшканне сярэдняй школы №2. З тых часоў будынак былой гімназіі пустуе. У наш час ён знаходзіцца ў занядбаным стане і выстаўлены на продаж, але пакуль пакупнікоў не знайшлося — аб’ект патрабуе сур’ёзнай рэстаўрацыі і мае шэраг абцяжарванняў.

Архітэктура

Праект будынка быў распрацаваны архітэктарам С.М. Воланцэвічам. Двухпавярховая пабудова з трыма злучанымі паміж сабой корпусамі гарманічна ўпісвалася ў гістарычную забудову горада. Прасторныя залы, вялікія вокны і высокія столі рабілі навучальны працэс камфортным і прагрэсіўным на той час. Будынак стаў яскравым прыкладам грамадска-адукацыйнай архітэктуры пачатку XX стагоддзя, аб’яднаўшы функцыянальнасць і эстэтычную выразнасць. Сёння, нягледзячы на частковую страту некаторых элементаў, архітэктура гімназіі працягвае выклікаць цікавасць у даследчыкаў і турыстаў.

Экскурсіі

Будынак былой мужчынскай гімназіі ўваходзіць у праграмы многіх экскурсій па Беларусі, асабліва папулярных сярод аматараў гістарычных маршрутаў. Ён выклікае жывы інтарэс у школьных груп, тэматычных тураў, а таксама ў індывідуальных падарожнікаў. Экскурсія з Мінска у Мсціслаў з наведваннем былой гімназіі — гэта магчымасць акунуцца ў атмасферу даўняга адукацыйнага цэнтра. Тут распавядаюць пра гісторыю будынка, пра лёсы яго навучэнцаў і педагогаў, а таксама пра тое, як ён змяняў сваё прызначэнне на працягу XX стагоддзя.