Мэмарыял на месцы канцлагера «Масюкоўшчына»

Мемарыял на месцы былога фашысцкага канцлагера «Масюкоўшчына» — адзін з найбольш значных помнікаў на карце экскурсійных маршрутаў па Беларусі, прысвечаных трагічным падзеям Другой сусветнай вайны. Ён знаходзіцца ў заходняй частцы Мінска, на тэрыторыі былой вёскі Масюкоўшчына, дзе падчас нямецкай акупацыі дзейнічаў лагер для савецкіх ваеннапалонных «Шталаг-352». Гэты лагер стаў сапраўдным сімвалам чалавечых пакут: тут за гады вайны загінула больш за 70 тысяч чалавек розных нацыянальнасцяў. Сёння мемарыяльны комплекс нагадвае пра бесчалавечныя ўмовы, у якіх знаходзіліся зняволеныя, і служыць месцам смутку, памяці і перасцярогі. Мемарыял уключаны ў патрыятычныя і гістарычна-асветніцкія экскурсіі з Мінска, а таксама ўваходзіць у маршруты экскурсій па Беларусі.

Гісторыя стварэння

Канцлагер «Шталаг-352» быў створаны нямецкімі акупантамі ў ліпені 1941 года, неўзабаве пасля пачатку Вялікай Айчыннай вайны. Ён размясціўся на тэрыторыі былой кавалерыйскай часткі Чырвонай Арміі, дзе ўжо мелася інфраструктура — канюшні, казармы, склады. Плошча лагера складала каля 16 гектараў. Тут утрымліваліся дзясяткі тысяч савецкіх ваеннапалонных, якіх размяшчалі па нацыянальнай прыкмеце: у асобных бараках жылі рускія, украінцы, яўрэі, выхадцы з Сярэдняй Азіі. Умовы ўтрымання былі невыноснымі — голад, холад, антысанітарыя, самавольства аховы. За любую правіннасць ішлі жорсткія пакаранні, у тым ліку публічныя расстрэлы. Асабліва цяжкай стала зіма 1941 года, калі ад холаду і знясілення штодня паміралі па 200–300 чалавек. Памёрлых не паспявалі хаваць, целы складалі ў канавах, ярах і ўздоўж дарог.

Ужо пасля вызвалення Мінска пачаўся працэс увекавечвання памяці загінулых. У 1949 годзе на месцы лагера быў усталяваны часовай памятны знак. У 1956 годзе яго замяніў манумент з надпісам, які стаў сімвалічным: «Сучаснікі і патомкі! Схіліце галовы, тут спяць вечным сном тыя, хто не стаў на калені перад ворагам». У 1960-я гады пачалося маштабнае добраўпарадкаванне тэрыторыі: былі пасаджаны дрэвы, закладзены алеі, створана зона цішыні і памяці. Мемарыял стаў не толькі гістарычным, але і духоўным цэнтрам, куды прыходзяць сем’і загінулых, школьнікі, студэнты і турысты.

Экскурсіі з аглядам мемарыяла

Мемарыял «Масюкоўшчына» рэгулярна ўключаецца ў маршруты пазнавальных экскурсій з Мінска. Гэта важны пункт у праграмах, прысвечаных тэме Другой сусветнай вайны, лёсу ваеннапалонных і ахвяр фашызму. Такія экскурсіі па Беларусі выклікаюць глыбокі водгук у наведвальнікаў любога ўзросту: школьнікаў, студэнтаў, гісторыкаў, ветэранаў і замежных турыстаў.

Падчас экскурсіі з аглядам мемарыяла ўдзельнікі даведаюцца пра трагічныя падзеі, што адбываліся ў лагеры, пачуюць рэальныя гісторыі вязняў, змогуць убачыць месца пахаванняў і памятныя знакі. Гіды распавядуць пра структуру лагера, яго асаблівасці, ролю ў нацысцкай сістэме генацыду. Наведванне «Масюкоўшчыны» становіцца момантам асабістага асэнсавання гісторыі і данінай памяці загінулым.

Забраніраваць экскурсію можна на нашым сайце. Таксама магчымы арганізацыя спецыялізаваных тураў для карпаратыўных кліентаў або навучальных устаноў. Экскурсія з Мінска да мемарыяла — гэта не проста паездка, а важны акт грамадзянскай памяці, захавання гісторыі і павагі да ахвяр трагедыі.