Мемарыяльная сядзіба Якуба Коласа «Альбуць»

Мемарыяльная сядзіба Якуба Коласа «Альбуць» — адзін з самых значных літаратурных і культурных помнікаў Беларусі, цесна звязаны з жыццём і станаўленнем вялікага беларускага паэта, класіка нацыянальнай літаратуры. Сядзіба размешчана ў вёсцы Альбуць Столінскага раёна Мінскай вобласці, усяго за пяць кіламетраў ад горада Стоўбцы. Такое зручнае месцазнаходжанне робіць гэты аб’ект лёгкім для ўключэння ў экскурсіі па Беларусі, асабліва ў рамках экскурсіі з Мінска — дарога ад сталіцы займае прыблізна паўтары гадзіны.

Імэнна тут, сярод палёў, лясоў і прастораў беларускай прыроды, з 1890 па 1904 гады жыла сям’я Міцкевічаў. Тут прайшлі дзяцінства і юнацтва Якуба Коласа, тут ён упершыню ўзяў у рукі кнігу, упершыню задумаўся пра паэзію і тут жа, натхнёны навакольным светам, напісаў сваё першае верш. Сядзіба стала свайго роду адпраўной кропкай у літаратурнай біяграфіі паэта. Сучасны мемарыяльны комплекс — гэта не проста музей, гэта ажылая паэма, жывая кніга, дзе кожнае памяшканне, прадмет і экспанат гавораць голасам «Новая зямля». Наведванне сядзібы — гэта магчымасць дакрануцца да вытокаў беларускага культурнага спадчыны, і многія падарожнікі імкнуцца загадзя забраніраваць экскурсію з аглядам гэтага ўнікальнага месца.

Гісторыя стварэння

Гісторыя сядзібы «Альбуць» непарыўна звязана з лёсам Канстанціна Міцкевіча, вядомага пад літаратурным псеўданімам Якуб Колас. У 1890 годзе ягоны бацька быў пераведзены на службу ў вёску Альбуць, і сям’я пасялілася ў невялікім драўляным доме. На працягу 14 гадоў будучы паэт жыў у гэтай сядзібе, вучыўся, назіраў за жыццём вясковых сялян, хадзіў у народную вучэльню ў суседнюю вёску Нікалаеўшчына. Усе гэтыя ўражанні ляглі ў аснову яго сталых літаратурных твораў.

Асобнае месца ў творчасці Коласа займае паэма «Новая зямля», дзе Альбуць пад выдуманай назвай Порэчча становіцца сімвалам роднай зямлі, простай працы і народнага жыцця. Менавіта гэтая паэма легла ў аснову канцэпцыі літаратурна-мемарыяльнай экспазіцыі, якая была створана ў вёсцы ў постсавецкі перыяд. Праца па аднаўленні абстаноўкі, пошуку аўтэнтычных прадметаў, збору архіўных матэрыялаў заняла гады, але вынікам стаў музей, які перадае дух часу, лёс сям’і паэта і яго паэтычнае ўспрыняцце свету. Сёння сядзіба прызнана помнікам гісторыі і культуры, абавязковай кропкай на маршруце тэматычных экскурсій па Беларусі.

Архітэктура мемарыяльнай сядзібы

Архітэктура сядзібы ўяўляе сабой тыповую сялянскую сядзібу канца XIX — пачатку XX стагоддзя. Галоўны дом — драўлянае збудаванне з простай, але ўтульнай планіроўкай: горніца, кухня, спальня, сенцы. Унутры адноўлена абстаноўка, характэрная для часу дзяцінства Коласа: драўляная мэбля, тканыя дарожкі, печ, посуд, куфры, кнігі. Усё тут нагадвае пра жыццё небагатай, але адукаванай вясковай сям’і. Акрамя дома, на тэрыторыі сядзібы размешчаны гаспадарчыя пабудовы, элементы сядзібнага ландшафту і нават гарод, як даніна павагі побыту таго часу.

Літаратурна-мемарыяльная экспазіцыя ўключае ў сябе рэдкія фатаграфіі сям’і Міцкевічаў і іх суседзяў, якія сталі прататыпамі герояў «Новой зямлі». Асаблівую каштоўнасць уяўляюць сапраўдныя рукапісы Коласа, лісты, а таксама выданні яго твораў розных гадоў. Наведвальнікі могуць убачыць ілюстрацыі да паэмы, партрэты, выкананыя беларускімі мастакамі, і нават фрагменты дэкарацый, выкарыстаных у тэатральных пастаноўках па матывах творчасці паэта. Усё гэта робіць сядзібу не проста музеем, а месцам, дзе літаратура набывае матэрыяльнае ўвасабленне.

Экскурсіі з наведваннем мемарыяльнай сядзібы

Мемарыяльная сядзіба «Альбуць» уваходзіць у маршруты тэматычных экскурсій па Беларусі, звязаных з гісторыяй літаратуры, біяграфіямі выбітных асоб і сялянскім побытам. Асабліва папулярныя экскурсіі з Мінска, якія дазваляюць за адзін дзень акунуцца ў атмасферу беларускага краю і даведацца больш пра жыццё Якуба Коласа. Наведванне сядзібы ідэальна дапаўняе паездку ў Нікалаеўшчыну — яшчэ адно важнае месца ў біяграфіі паэта.

Экскурсійная праграма ўключае аглядную прагулку па тэрыторыі сядзібы, расповед гіда пра сям’ю Міцкевічаў, чытанне фрагментаў з «Новой зямлі» ў інтэр’ерах, дзе яны маглі быць напісаны, агляд экспазіцыі з каментарамі пра кожны прадмет і гістарычны кантэкст. Туристы могуць забраніраваць экскурсію з аглядам сядзібы «Альбуць» на нашым сайце.