Наваполацк

Наваполацк - горад абласнога падпарадкавання ў Віцебскай вобласці, размешчаны ў 6 км да захаду ад Полацку. На поўнач ад горада праходзяць аўтамабільная дарога Р20 (Віцебск - Полацак - Грыгараўшчына) і чыгуначная лінія Рыга - Віцебск - Арол, на якой знаходзіцца чыгуначная станцыя Рапнянская. Наваполацк размешчаны на поўначы рэспублікі ў 240 км ад Мінска і 112 км ад Віцебску на раўніннай мясцовасці Полацкай нізіны на левым беразе Заходняй Дзвіны. Разам з Полацкім і бліжэйшымі населенымі пунктамі горад ўтварае Полацкую агламерацыю, якая з'яўляецца буйным прамысловым вузлом рэспублікі.

Стварэнне Наваполацка злучана са стварэннем у сакавіку 1958 г. нафтаперапрацоўчага заводу. На месцы бліжэйшых сямі вёсак паўстала будаўнічы пасёлак Полацкі, які і пасля вырас у сучасны Наваполацк. У снежні 1963 г. пасёлак былў перайменаваны ў Наваполацк і яму быў прысвоены афіцыйны статус горада абласнога падначалення. Сучасны Наваполацк з'яўляецца прамысловым і навуковым цэнтрам Віцебскай вобласці, цэнтрам беларускай нафтахіміі. У горадзе функцыянуюць «Наваполацкі нафтаперапрацоўчы завод», які займаецца вытворчасцю бензіну, завод «Палімір», які займаецца вытворчасцю поліэтылену, завод «Наваполацкжалезабетон», які займаецца вытворчасцю жалезабетонных канструкцый.

З распадам СССР прамысловыя прадпрыемствы Наваполацка, якія ў сыравінным плане моцна залежалі ад былых савецкіх рэспубалік, змушаны былі спыніць ці значна скараціць вытворчасць. З сярэдзіны 1990-х гадоў, дзякуючы пастаўкам таннай расійскай нафты, прадпрыемствы Наваполацка пачалі аднаўляць аб'ёмы вытворчасці і цяпер з'яўляюцца аднымі з вядучых у краіне.

Наваполацк не толькі буйнейшы рэспубліканскі прамысловы, але і культурны цэнтр Рэспублікі Беларусь. У мемарыяльным комплексе «Першы намёт», кургане працоўнай славы, помніку-барэльефе першаму дырэктару НПЗ О. А. Ктатараву ушанавана памяць стваральнікаў горада і людзей, якія згулялі немалаважную ролю ў яго развіцці. Ушанавана ў горадзе памяць і змагароў за вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў (помнік гераіні Вялікай Айчыннай вайны выведніцы Лілеі Касцецкай, мемарыяльны знак на месцы гібелі экіпажа савецкага самалёта ў 1944 г., помнік ваярам-вызваліцелям, загінуўшым пры вызваленні вёскі Траецкае, помнік «Брацкая магіла» ваяроў-вызваліцеляў 219 гвардзейскага палка). У 2002 г. ў горадзе ўзвялі Помнік ваярам-інтэрнацыяналістам.

З гісторыяй стварэння і развіцці Наваполацка госці горада могуць азнаёміцца ў музеі гісторыі і культуры горада Наваполацка. Галоўным гонарам экспазіцыі музея з'яўляецца маштабны макет Наваполацка і горадаўтваральных прадпрыемстваў з транспартнымі галінкамі. Над макетам усталяваны шкляны мост з празрыстай падлогай — так што можна прадставіць, што глядзіш на горад з вышыні птушынага палёту. Непадалёк ад музея гісторыі і культуры горада Наваполацк можна ўбачыць коўш першага экскаватара, які быў задзейнічаны на будоўлі маладога горада.

У горадзе штогод праводзіцца рэспубліканскі фестываль дзіцячай песні «Халі-Хала», які добра вядомы далёка за межамі Беларусі.