Івацэвічы

Івацэвічы - адміністрацыйны цэнтр аднайменнага раёна, размешчаны ў Брэсцкай вобласці ў 142 км ад абласнога цэнтра і ў 256 км ад г. Мінска. Адлегласць да мяжы з Рэспублікай Польшча складае 129 км, да мяжы з Украінай - 120 км. Івацэвічы злучаны аўтамабільнымі дарогамі з Кобрынам, Бярозай, Брэстам і Мінскам.

Па дадзеных археалагічных раскопак першыя паселішчы людзей на тэрыторыі Івацэвіцкага раёна з'явіліся яшчэ 10-9 тыс. гадоў таму. У X-XI стст. тэрыторыя Івацэвіцкага раёна ўваходзіла ў склад раннефеадальнай дзяржавы - Кіеўскай Русі, а таксама ў склад Пінскага і Тураўскага княстваў. З XIV стагоддзя - у складзе Вялікага княства Літоўскага. Першая згадка аб Івацэвічах датуецца 1519 г. у сувязі са згадваннем паселішча ў Літоўскай метрыцы. Лічыцца, што назва горада пайшла ад імя Іван.

У 1594 г. уладальнікам Івацэвічаў становіцца магнат і палітычны дзеяч Леў Сапега. З другой паловы XVI ст. Івацэвічы ўваходзяць у Слонімскі павет Навагрудскага ваяводства і належаць памешчыкам роду Юндзіла. Гаворачы аб Івацэвіцкай зямлі нельга не згадаць кіраўніка нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 г. Тадеюша Касцюшкі, які нарадзіўся ў мястэчку Косава непадалёк ад Івацэвічаў. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 г. горад уваходзіць у склад Расійскай імперыі.

У першай палове XIX ст. на тэрыторыі Івацэвіцкага раёна працавалі некалькі прамысловых прадпрыемстваў, у тым ліку суконная мануфактура ў Косава. Падчас паўстання Кастуся Каліноўскага 1863-1864 гг. актыўныя дзеянні праходзілі непадалёк ад Івацэвічаў. Пасля завяршэння будаўніцтва чыгункі Масква - Брэст у 1871 г. горад атрымаў новы віток развіцця. У павеце актыўна развілася лесанарыхтоўчая вытворчасць.

У час Першай сусветнай вайны з 1915 па 1918 гг. Івацэвічы былі акупаваны нямецкімі войскамі, а ў 1919-1920 гг. падчас Савецкага-польскай вайны - польскімі. Па выніках Рыжскага мірнага дагавору 1921 г. Івацэвічы адышлі да Польшчы ў складзе якой знаходзіліся да 1939 г. З гэтага моманту горад як частка Заходняй Беларусі ўвайшоў у склад БССР. Пасля пачатку Вялікай Айчыннай вайны Івацэвічы былі акупаваны гітлераўскімі войскамі ўжо да 26 чэрвеня 1941 г. Ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў горад быў вызвалены 12 ліпеня 1944 г. у ходзе аперацыі «Баграціён».

У пасляваенны час горад актыўна аднаўляўся нанова. 20 верасня 1947 г. па рашэнню Савета Міністраў БССР працоўны пасёлак Івацэвічы быў перайменаваны ў гарадскі пасёлак. У гэты ж час Івацэвічам быў прысвоены статус раённага цэнтра. 25 снежня 1962 г. Івацэвіцкі раён быў скасаваны, а яго тэрыторыя далучана да Бярозаўскага раёна. У 1965 г. Івацэвіцкі раён быў зноў адноўлены як адміністрацыйная адзінка і Івацэвічам быў прысвоены статус горада.

Нягледзячы на тое, што Івацэвічы не могуць пахваліцца багатай культурнай спадчынай, у раёне размешчана некалькі аб'ектаў, якія ўяўляюць цікавасць для турыстаў. Першы з іх - сядзіба Мерачоўшчына. Менавіта тут прайшлі першыя гады жыцця ганаровага грамадзяніна Францыі, нацыянальнага героя Польшчы і ЗША Тадэвуша Касцюшкі. У цяперашні час у доме арганізаваны мемарыяльны музей, адкрыты ў 2004 г. пры фінансавай падтрымцы ЗША. Таксама за сродкі, выдзеленыя Злучанымі штатамі, была адноўленая і сама сядзіба Т. Касцюшкі. Экспазіцыя музея знаёміць наведвальнікаў з бытам шляхты XVII стагоддзя.

Там жа, у Косава знаходзіцца яшчэ адна славутасць - Палац Пуслоўскіх, помнік архітэктуры першай паловы XIX ст., пабудаваны ў гатычным стылі. Косаўскі замак складаецца з 12 вежаў, кожная з якіх сімвалізуе пэўны месяц года. Палац першапачаткова быў сканструяваны такім чынам, што кожны год два з паловай дня сонца асвятляла адзін з яго пакояў. Унікальная сістэма ўнутраных калідораў і вокнаў дазваляла сонечным прамяням пранікаць ва ўсе куткі Косаўскага замка.

Цікавым помнікам з'яўляецца размешчаны недалёка ад горада геадэзічны пункт «Івацэвічы», які ўяўляе часткай Дугі Струвэ - сеткі з 265 трыангуляцыйных пунктаў, якая перасякае з поўначы на поўдзень дзесяць еўрапейскіх дзяржаў і якая ўваходзіць у спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Дуга Струвэ стваралася з 1816 да 1855 гг. з мэтай вызначэння параметраў Зямлі, яе формы і памеру.

Івацэвічы - невялікае мястэчка на захадзе Беларусі, у якім функцыянуе некалькі музейных устаноў, якія могуць зацікавіць падарожнікаў. Напрыклад,, гісторыка-краязнаўчы музей экспазіцыя якога знаёміць наведвальніка з гісторыяй развіцця Івацэвіцкага краю. Таксама ў горадзе існуе Мемарыяльны комплекс партызанскай славы «Хаваншчына». Акрамя культурных устаноў у Івацэвічах функцыянуюць кафэ, рэстаран і некалькі гасцініц, у якіх з камфортам можа размясціцца любы турыст.