Столінскі краязнаўчы музей

Столінскі раённы краязнаўчы музей заснаваны згодна з рашэннем Столінскага райвыканкама ад 01.08.1953 г. Першая экспазіцыя адкрыла дзверы для наведвальнікаў 05.11.1955 г. Яна размяшчалася ў двухпавярховым будынку ў цэнтры Століна (знесены ў 2008 г.). З 1976 г. музей працуе ў адным з маляўнічых куткоў ландшафтна-пейзажнага парку «Манькавічы», які з'яўляецца спадчынай даўняга магнацкага роду Радзівілаў (закладзены ў 1885 г.) і належыць да ліку помнікаў прыроды рэспубліканскага значэння. За доўгі час існавання ў установе сабрана шмат экспанатаў, якія маюць важнае культурнае і гістарычнае значэнне для Століншчыны. Па стане на 01.01.2013 г. фонды музея налічвалі 22720 музейных прадметаў (15285 асноўнага фонду і 7435 - навукова-дапаможнага). Найбольш поўна ў сучасным музеі прадстаўлены калекцыі нумізматыкі, баністыкі, фалерыстыкі, фотадакументаў, друкаваных выданняў. Штогод фонды музея папаўняюцца на 300-350 прадметаў музейнага значэння. Вялікую дапамогу ў папаўненні музейных калекцый аказваюць мясцовыя жыхары.

Цяпер у музеі дзейнічае ўжо 3 па ліку экспазіцыя, урачыста адкрытая 12.11.2005 г. Яна разгорнута ў 6 залах: прыроды, археалогіі, гісторыі (3 залы) і этнаграфіі. Агульная экспазіцыйная плошча складае 208 м2. У храналагічным плане экспазіцыя ахоплівае гістарычны перыяд з 7-8 тыс. да н. э. (эпоха мезаліту) да нашых дзён. У зале прыроды ўвагу наведвальнікаў нязменна прыцягваюць дыярама "Альманскія балоты", якая адлюстроўвае адну з галоўных прыродных славутасцяў нашага краю, таксідермічныя скульптуры буйных жывёл, поўна прадстаўленыя калекцыі насякомых і рыб. У зале археалогіі - унікальная нават для рэспублікі калекцыя каменных сякер. У ліку найбольш цікавых экспанатаў гістарычнай часткі экспазіцыі: стол, крэсла і прадметы хатняга ўжытку княжацкага сямейства Радзівілаў, крэсла ручной работы XVIII ст., Калекцыі старадаўняй халоднай і агнястрэльнай зброі, ручнікоў і паясоў, калекцыя фотаздымкаў гор Давыд-Гарадка 1920-1930-х гг. мясцовага фотамайстра М. А. Зубе і арыгінальны штамп яго ўласнай майстэрні, генеалагічнае дрэва Радзівілаў, станковы кулямёт сістэмы Максіма і інш. Завяршае экспазіцыю зала этнаграфіі, які цікавы, напрыклад, калекцыямі Гараднянскай керамікі, ручнікоў, ткацтва. З 2008 па 2012 гг. у галаўной ўстановы з'явілася 3 філіяла: музей-сядзіба ганчара ў в Гарадная, музеі - народнай славы працоўнага пасёлка Рэчыца і гісторыі горада Давыд-Гарадка. Акрамя таго, Столінскі раённы краязнаўчы музей з'яўляецца каардынуючым цэнтрам працы шэрагу грамадскіх музеяў Століншчыны.

Узнагароды музея: дыплом Столінскага райвыканкама «Лепшае ўстанова культуры за 2011г.», Раённая Дошка Пашаны. У цяперашні час музей размяшчае адным музейным будынкам. Колькасць пастаянных экспазіцый: 6, часовых / перасоўных экспазіцый: 2. Агульная колькасць музейных прадметаў: 22720, з іх асноўнага фонду 15285, навукова-дапаможнага 7435.

Асноўныя намаганні навукова-даследчай работы ў 2013 годзе вырашана накіраваць на вывучэнне недастаткова даследаваных старонак як далёкай, так і блізкай гісторыі раённага цэнтра - горада Століна.
У планах работы канкрэтна на 2013 год значацца некалькі тэм:
- «Столін ў складзе Вялікага княства Літоўскага i ў перыяд знаходжання ў складзе Расійскай імперыі - да 460-годдзю першага ўпамінання Століна ў пісьмовых крыніцах»;
- "Горад Столін ў перыяд пасляваеннага аднаўлення народнай гаспадаркі: 1944-1950-я гады» - да 460-гадовага юбілея гораду;
- «Слядах нацыянальна-вызваленчай руху на зямлі Століншчыны». Аператыўная падстава - 365-годдзю антыкаталіцкага і антыфеадальнага паўстання ў Гарадку Давыдавых і наваколлі; 150-годдзю з пачатку антыцарскага паўстання 1863-1864 гадоў і змагання на столінскай зямлі атрадаў Р. Траўгута;
- «Мірныя жыхар горада Століна, якія пацярпелі пекла нямецка-фашысцкіх захопнікаў у перыяд часавай акупацыі гораду 1941-1944 гг.» - да 70-годдзю вызвалення Століна і раёну ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

У музеі праводзяцца культурна-масавыя мерапрыемствы, сярод якіх: лекцыя "Іх імёнамі названы ...» - кароткае знаёмства з персаналіямі, у гонар якіх названы вуліцы раённага цэнтра; лекцыя "Сядзібна-паркавыя ансамблі Століншчыны канца XIX - пачатку XX стагоддзяў", якая праводзіцца 1 раз у квартал у СШ і гімназіі г. Століна, якая знаёміць слухачоў з сядзібна-паркавым ансамблям Століншчыны, якія з'яўляюцца ў шырокім сэнсе слова помнікамі культуры; лекцыя «Кароткая гісторыя Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь», якая праводзіцца 1 раз у год у СШ і гімназіі г. Століна, якая распавядае аб гістарычным шляху Узброеных Сіл Беларусі. Акрамя лекцый праходзіць музейна-педагагічныя заняткі "Што адлюстроўваюць іконы», якія праводзяцца 1 раз у паўгода ў сценах музея, на базе пастаянна дзеючай выставы іканапісу XIX ст. Мэта заняткаў - азнаёміць слухачоў з утрыманнем абразоў, а таксама тэхнікай іх вырабу. Ноч музеяў (да Міжнароднага Дня музеяў 18 мая) - гэта традыцыйнае мерапрыемства, якое ставіць мэтай папулярызаваць музей і паказаць нешта цікавае з яго фондаў, не дэманструецца ў музейнай экспазіцыі. Праводзіцца 1 раз у год ў сценах музея (уваход - бескаштоўны). Акрамя таго, 1 раз у квартал у СШ і гімназіі г. Століна праводзіцца гісторыка-краязнаўчая і пазнавальная віктарына «Ведай свой край», якая ставіць мэтай у займальнай форме распавесці аб прыроднай, гістарычнай і культурнай своеасаблівасці Столінскага раёна.