Полацкі музей беларускага кнігадрукавання

Музей беларускага кнігадрукавання з'яўляецца адным з адзінаццаці музеяў Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка. Размяшчаецца ў памяшканні былой Брацкай школы Полацкага Богаяўленскага манастыра, помніка архітэктуры XVIII ст. Музей адкрыў свае дзверы для наведвальнікаў 8 вераснz 1990 года падчас святкавання 500-годдзя з дня нараджэння беларускага і ўсходнеславянскага першадрукара, палачаніна Францыска Скарыны. Мастацкае рашэнне экспазіцыі ажыццявілі мастакі С. Дзмітрыеў і І. Куржалаў. Музей прысвечаны кнізе ва ўсіх яе аспектах, пачынаючы ад першых рукапісных скруткаў да сучаснай кнігі, знаёміць наведвальнікаў з гісторыяй стварэння пісьменнасці, пісьмовых прылад, кніжнай ілюстрацыі, паліграфіі. Ён з'яўляецца адзіным у Беларусі музеем такога тыпу. Экспазіцыйная плошча музея складае 928 м2. Экспазіцыя музея размяшчаецца ў 15 залах, на двух паверхах, дэманструецца 2500 музейных экспанатаў. Самую вялікую частку музейных экспанатаў складаюць кнігі: рукапісныя, старадрукаваныя, а таксама сучасныя выданні. Старадрукаваныя выданні прадстаўлены цікавымі і прыгожымі выданнямі кірылічнага і лацінскага шрыфтоў. Сучасныя выданні прадстаўлены лепшымі кнігамі-лаўрэатамі конкурсаў «Мастацтва кнігі». Акрамя кніг у музеі прадстаўлена і іншая прадукцыя: часопісы і газеты розных гадоў, паштоўкі, улёткі, календары, буклеты. Тут жа можна ўбачыць і тыя прадметы і матэрыялы, якія спадарожнічаюць кнізе і пісьму, і сярод іх пісьмовыя прыборы мінулых стагоддзяў, друкаваны станок, папяровы прэс, падсвечнікі, пісьмовыя прыналежнасці розных эпох і інструменты для пісьма, пачынаючы ад пісала і гусінага пяра да сучасных аўтаматычных ручак.

Для таго, каб здзейсніць падарожжа ў часе і ўявіць сабе нялёгкі працэс стварэння рукапісных кніг, у музеі адноўлена майстэрня перапісчыка кніг - скрыпторый, дзе можна ўбачыць манаха-перапісчыка з гусіным пяром у руках. А працэс стварэння першых друкаваных кніг прадстаўлены ў рэканструяванай друкарні XVII-XVIII стст., Дзе працуюць наборшчык і друкар. У музеі можна пабачыць інтэр'ер кабінета вучонага або пісьменніка XVII-XVIII стст, майстэрні мастака-афарміцеля, старадаўнюю мэблю і інш Супрацоўнікі музея клапоцяцца пра захаванне і данясенні да слухача роднага слова і таму большая частка экскурсій тут праводзіцца на беларускай мове. І як лагічнае пацверджанне гэтаму - велічная і прыгожая скульптура П. Вайніцкага «Прысвячэнне роднага слова», якая стаіць у апошнім зале музея і вучыць нас паважаць і берагчы сваю мову, сваю спадчыну. Падарожнічаючы па залах музея, адчуваеш не толькі гонар за нашых вялікіх асветнікаў: Еўфрасінню Полацкую, Францыска Скарыну, Сымона Полацкага, Васіля Цяпінскага і інш, хто садзейнічаў развіццю пісьменства, асветы, ведаў, але і за нашых сучаснікаў, стараннем якіх ствараецца кніга сучасная.