Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва

Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва быў створаны 9 чэрвеня 1960 г. як Цэнтральны дзяржаўны архіў літаратуры і мастацтва БССР, але ўжо 24 сакавіка 1976 г. музей быў рэарганізаваны ў Цэнтральны дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва БССР. З 21 мая 1993 года і па сённяшні дзень музей вядомы пад назвай Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва. Гэты архіў-музей знакаміты тым, што з'яўляецца адной з вядучых рэспубліканскіх архіўных арганізацый Беларусі, найважнейшай крыніцай па гісторыі культуры Беларусі. Тут шырока прадстаўлены дакументы, звязаныя з гісторыяй станаўлення і развіцця беларускай літаратуры, выяўленчага і тэатральнага мастацтва, музычнага жыцця, айчыннага кінематографа.

Агульная колькасць музейных прадметаў: 109 462, з іх 583 - музейныя прадметы; навукова-даведачная бібліятэка налічвае 31 597 кніг, 23296 часопісаў, 18 654 газеты. Храналагічна экспанаты ахопліваюць перыяд з 1812 года па цяперашні час, некаторыя з матэрыялаў з'яўляюцца копіямі дакументаў XIII-XIX стст. Экспанаты, прадстаўленыя ў музеі былі сабраныя з архіваў не толькі на тэрыторыі Беларусі, а таксама на тэрыторыі былых губерняў Расійскай імперыі, прывезены з Літвы, Латвіі, Польшчы, Расіі, Аўстраліі, Чэхіі, ЗША, Францыі і Англіі.

Склад фондаў: большую частку фондаў архіва-музея складаюць фонды асабістага паходжання дзеячаў культуры Беларусі, дакументы якіх ахопліваюць перыяд XIX-XX стст. Найбольш раннія з іх прадстаўлены дакументамі М. Багдановіча, Ф. Багушэвіча, Я. Брайцева, З. Верас, І. Грыгаровіча, А. Гурыновіча, Ю. Дрейзціна, В. Дуніна-Марцінкевіча, К. Каганца (К.К. Кастравіцкі) , Я. Лучыны, А. Неканда-Тропкі, Б. Эпімах-Шыпілы і многіх іншых.

У Беларускім дзяржаўным архве-музеі літаратуры і мастацтва захоўваюцца ўнікальныя і асабліва каштоўныя дакументы і матэрыялы па гісторыі беларускай культуры. Сярод іх: запісная кніжка бацькі пісьменніка і мастака К. Каганца, «Беларускі архіў старажытных грамат» Г. Грыгаровіча, царкоўная летапіс парафіяльны Дукорскага Петрапаўлаўскай царквы, этнаграфічныя запісы А. Гурыновіча і іншыя.

Навукова-даследчая дзейнасць: музей-архіў займаецца падрыхтоўкай зборнікаў дакументаў і метадычных выданняў па археаграфіі, напісаннем археаграфічнай публікацый, артыкулаў, падрыхтоўвае даклады для міжнародных і рэспубліканскіх канферэнцый, арганізоўвае і праводзіць традыцыйныя Ўзвышаўскія і архіўныя чытанні ў маі і кастрычніку, па выніках выдае зборнікі чытанняў. Акрамя таго, Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва праводзіць літаратурныя вечары падчас адкрыцця выстаў.