Станькаўскі сядзібна-паркавы комплекс Чапскіх

Сядзіба ў Станькава - помнік сядзібна-паркавай архітэктуры другой паловы XIX ст. Належала роду Чапскіх, вядучаму свой радавод з X ст. Герб Чапскіх «Ляліва», на якім накрэслены горды дэвіз «Жыццё - Айчыне, гонар - нікому».

Сядзіба ўключала каменны палац, кухонны флігель, «скарбчык», жылы флігель, цагляны свіран, гаспадарчы двор, капліцу, уязныя брамы, аранжарэю, ацяпляныя цяпліцы, парк. Палац не захаваўся. Каля ўсходняга ўезду размешчана брама ў выглядзе трехпролетной стральчатай аркі, дзе размяшчаўся фамільны герб - шасцікутная зорка над паўмесяцам на блакітным фоне. Добра захаваўся кухонны флігель, пабудаваны ў 1880 г. у стылі класіцызму. Зараз у будынку знаходзіцца медыцынскі ізалятар. Часткова захавалася воданапорная вежа і жылы флігель - Г-вобразны ў плане будынак, узведзены ў 1900 г. у псеўдагатычным стылі. Свіран пабудаваны з часанага бутавага каменя з высокім двухсхільным дахам. Час пашкадавала і гаспадарчыя пабудовы, ацалеў кароўнік. У маёнтку быў племянны завод, разводзіліся каровы шведска-цірольскай і галандскай парод.

Асаблівую цікавасць уяўляе «Скарбчык». Будынак пабудаваны ў 1880 г., звязваўся з палацам падземным пераходам, уяўляе сабой двухпавярховы сярэднявечны замак з чатырма вуглавымі вежамі. Скарбчык быў пабудаваны як музей. Эмерык Чапскі быў гарачым калекцыянерам і ператварыў сваю сядзібу ў цэнтр музейнай справы ў Беларусі. Музей меў 8 аддзелаў: археалагічны; нумізматыка, геральдыка, сфрагістыка, рукапісы; старажытныя старадрукаваныя кнігі; ўпрыгожванні; старажытнае адзенне, зброя, прылады; старажытная мэбля; габелены, карціны; кераміка. У час вайны найбагацейшая калекцыя была эвакуявана ў Кракаў.

Станькаўскі пейзажны парк захаваўся часткова. Асаблівасцю яго з'яўлялася наяўнасць рэдкіх парод дрэў - экзотаў. Былі ў парку і цуд-дрэвы, якія раслі каранямі ўверх.

раскрыць увесь тэкст