Фрагменты сядзібна-паркавага комплексу Галынка

Сядзіба ў в. Галынка была сфарміравана ў VIII ст. на прыпаднятай рачной тэрасе ракі Нача ў барочных формах, з`яўляецца спадчынным уладаннем Вендорфаў. Па жаночай лініі перайшло Лазінскім, якія валодалі маёнткам да 1939 г.

Рысы барока асабліва выразна выявіліся ў планіроўцы сядзібнага парку. Парк невялікі, спланаваны ў выглядзе тэрас, якія былі пасыпаны жоўтым пяском. Дрэвы і хмызнякі былі фармаваныя. Схіл тэрасы да ракі быў спланаваны ў выглядзе некалькіх узроўняў. Узроўні перасякаліся радыяльнымі, сіметрычна размешчанымі дарожкамі. Кожны ўзровень меў сваё кветкавае афармленне і фармаваныя расліны. Ніжні найбольш аб`ёмны ўзровень атачалі шпалеры ліпы. З іншага (правага) боку сядзібы ў натуральным масіве быў уладкованы складаны лабірынт, які адлюстроўвае любоў да загадак і таямніц.

У 1802 г. Вендорфы будавалі новы дом з лістоўніцы ў стылі класіцызму. Мяркуючы па фатаграфіях Я. Булгака, дом быў аднапавярховы, прастакутным у плане, на каменным падмурку. Галоўным фасадам ён глядзеў на захад. Цэнтр галоўнага фасада вылучаўся параўнальна вялікім чатырохкалонным порцікам дарычнага ордэна з паўкруглым акном на франтоне.

У пачатку 1800-х гадоў будаваліся таксама капліца, бровар, свіран-галубятня, свіран. Адначасова вялася рэканструкцыя старога парку. Штучныя тэрасы нівеліраваліся, перасталі дастрыгацца дрэвы і кусты. Сярод пірамід ядлоўца былі высаджаны бэз ліловых расфарбовак і ружы. У пойме фармуюцца два вадаёмы. Паступова парк прымае пейзажныя рысы з матывамі рамантызму. У ім з`явіліся памятныя камяні, надпіс на адным абвяшчае ”г. 1802. Гэты сад закладзены Станіславам і Евай Вендорфамі ”.

Парк згублены. Можна разглядзець месца размяшчэння сядзібнага дома. На руінах падмурка растуць маладыя бярозы і вярба. Можно згледзць тэрыторыю былога траўніка, па краі якога растуць адзінкавыя дрэвы ліпы, клён і прыгожае буйное дрэва вяза вышынёй да 30 м. На былым газоне з даўніх часоў вядуцца адзінкавыя кусты бэзу і шыпшыны, уздоўж тэрасы - атожылкі таполі. Вадаёмы даўно спушчаны, параслі алешынай. Злёгку адгадваецца месцазнаходжанне тэрас рэгулярнага парку.

Па руінах падмуркаў можна яшчэ ўсталяваць размяшчэнне збудаванняў сядзібы. Найбольш выразны падмурак свірна з граніту з двума бетоннымі прыступкамі ў склеп, які служыў сыраварняй. На адной восі з ім (бліжэй да хаты) - руіны падмурка гароднінасховішча. У схілу рачной тэрасы (з боку ракі) стаяла каменная вяндлярня, пабудаваная ў выглядзе вежы з байніцамі. Перад дарогай праз раку на ўзвышшы размяшчаўся спіртзавод, а насупраць яго, фіксуючы ўезд на парадны двор, быў пабудаваны прыёмнік спірту з двума цыстэрнамі.

Не захавалася слядоў і ад вядомага двухпавярховага будынка, названага ”Імбарам”. Ен быў пабудаваны з лістоўніцы, мабыць, адначасова з сядзібным домам, у выдаленні ад яго, з правага боку траўніка. Ніжні паверх служыў складам спіртных напояў, другі - залай, дзе праводіліся танцы падчас вялікіх прыёмаў.

Са збудаванняў сядзібы захаваўся своеасаблівы, васьмікутны ў плане, невялікі будынак з чырвонай цэглы на вапнавым растворы з шырокімі швамі, якое служыла галубятняю. Выконваючы ўтылітарныя функцыі, будынак служыў дэкаратыўным павільёнам парку. Захавалася каменная скрынка капліцы, якая была пабудавана ў формах класіцызму. Будынак у плане квадратны, алтаром звернуты на ўсход, куты апраўленыя пілястрамі, сцены ўнутры дэкараваныя нішамі. Дах быў двухсхільны (сарваны моцным ветрам).

У маёнтку правяла дзяцінства Ева Фялінская, вядомая польская пісьменніца, мемуарыстка. Знаходзячыся ўдалечыні ад радзімы, яна цяпло ўспамінала ўтульную Галынку.

раскрыць увесь тэкст