Фрагменты сядзібна-паркавага комплексу Галынка

Сядзібна-паркавы комплекс у вёсцы Голынка — гэта ўнікальны гісторыка-культурны помнік XVIII–XIX стагоддзяў, размешчаны ў маляўнічай мясцовасці на ўзвышанай тэрасе ракі Нача. Хаця ад асноўных пабудоў засталіся толькі фрагменты і руіны, яны захоўваюць унікальную планіроўку і атмасферу барочнай сядзібы. Гэты аб’ект уваходзіць у лік папулярных прыпынкаў у межах экскурсій па Беларусі і ўяўляе цікавасць як для турыстаў, захопленых гісторыяй і архітэктурай, так і для даследчыкаў культуры шляхецкіх родаў.

Турысты могуць забраніраваць экскурсію з аглядам руін і даведацца пра лёс уладальнікаў маёнтка, развіццё архітэктурнага стылю, асаблівасці ўладкавання барочных і рамантычных паркаў. Прагулка па былой тэрыторыі сядзібы пераносіць у атмасферу мінулых эпох і дае магчымасць адчуць сувязь з багатай спадчынай Беларусі.

Гісторыя стварэння

Гісторыя сядзібы ў Голынцы паходзіць з XVIII стагоддзя, калі на ўзвышанай рачной тэрасе быў закладзены дваранскі комплекс у стылі барока. Уладальнікамі маёнтка былі прадстаўнікі роду Вендорфаў — знатнай сям’і, што адыграла важную ролю ў мясцовай гісторыі. Пазней, па жаночай лініі, сядзіба перайшла да Лазінскіх, у чыім валоданні заставалася да 1939 года.

Маёнтак меў не толькі гаспадарчае, але і культурнае значэнне. Тут прайшло дзяцінства Евы Фелінскай — вядомай польскай пісьменніцы і мемуарысткі. Яна з цеплынёй успамінала ўтульную і натхняльную Голынку, якая стала для яе сімвалам бясхмарнага дзяцінства. У пачатку XIX стагоддзя, пры Вендорфах, быў пабудаваны новы дом з лістоўніцы, капліца, гаспадарчыя і прамысловыя пабудовы. Тады ж праводзіўся значны этап благоўпарадкавання сядзібнага парку — ад строгай барочнай геаметрыі ён паступова пераўтвараўся ў рамантычны ландшафт з вадаёмамі і дэкаратыўнымі элементамі.

Архітэктура сядзібна-паркавага комплексу

Архітэктура комплексу ў Голынцы была багатая і разнастайная. Галоўны сядзібны дом, пабудаваны ў 1802 годзе, меў ярка выяўленыя рысы класіцызму. Гэта была аднапавярховая пабудова на каменным падмурку з чатырохкалонным партыкам дарыйскага ордэра і паўкруглым акном у франтоне. Дом быў арыентаваны галоўным фасадам на захад, меў строгія лініі і дэкаратыўныя элементы ў выглядзе вертыкальных ліштваў на вуглах.

Паркавая тэрыторыя была старанна спланавана: тэрасы, пакрытыя жоўтым пяском, злучаліся сіметрычнымі радыяльнымі сцежкамі. Кожная тэраса мела сваю кветкавую кампазіцыю, асяроджаную фармаванымі кустамі. Схілы да ракі былі ўладкаваны ў некалькі узроўняў. З усходняга боку, у лясным масіве, быў створаны лабірынт — элемент, тыповы для барочнага мастацтва, што сімвалізуе містыку і таямніцы.

У пачатку XIX стагоддзя парк пачалі пераўтвараць у пейзажны. Тут з’явіліся два штучныя вадаёмы, пірамідальныя ядлоўцы, лілавая бэз, ружы. Былі ўстаноўлены памятныя камяні з надпісамі — адзін з іх абвяшчаў: «г. 1802. Гэты сад закладзены Станіславам і Евай Вендорфамі». Сярод страчаных пабудоў — «Імбар» — двухпавярховая пабудова з лістоўніцы, дзе на першым паверсе захоўвалі спіртныя напоі, а другі служыў залай для балаў. Таксама існавалі амбары, вінакурня, каптальня-вежа, прыёмнік спірту і іншыя аб’екты.

Да нашага часу захаваліся фундаменты асноўных пабудоў і руіны капліцы.

Экскурсіі з аглядам фрагментаў сядзібна-паркавага комплексу

Фрагменты сядзібы Голынка ўключаюцца ў маршруты экскурсій па Беларусі, асабліва ў туры, прысвечаныя сядзібнай архітэктуры і ландшафтнаму дызайну. Тут можна забраніраваць экскурсію з аглядам захаваных фрагментаў фундаментаў, рэшткаў гаспадарчых пабудоў і капліцы. Асабліва цікавая экскурсія ў суправаджэнні гіда, які раскажа пра лёс Вендорфаў, Евы Фелінскай і гістарычныя змены ў абліччы сядзібы.

Месца часта ўключаецца ў экскурсіі з Мінска. Турысты змогуць атрымаць асалоду ад павольнай прагулкі па гістарычнай мясцовасці, дзе калісьці гучалі балы і працавалі рамесныя майстэрні. Гэта цудоўная магчымасць не толькі даведацца больш пра сядзібную культуру Беларусі, але і акунуцца ў атмасферу рамантыкі і ўтульнасці, якую дорыць Голынка сваім гасцям.