Замак Пішчалы

Пішчалаўскі замак — адна з самых загадкавых славутасцяў Беларусі. Гэты строгі архітэктурны помнік XIX стагоддзя вядомы сваёй змрочнай гісторыяй і неафіцыйнай назвай «Беларуская Бастылія».

Гісторыя змрочнай славутасці Мінска

Пішчалаўскі замак быў пабудаваны ў 1825 годзе на гары ў Раманоўскім прадмесці па праекце Казіміра Хршчановіча. Яго заказчыкам быў памешчык Рудольф Пішчала, але, нягледзячы на міфы, ён не быў архітэктарам, а толькі падрадчыкам. Амаль 200 гадоў будынак заўсёды выкарыстоўваўся як турма, дзе ўтрымліваліся паўстанцы, пісьменнікі і рэвалюцыянеры. Сярод вязняў былі Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, Карусь Каганец, Алесь Гарун, Якуб Колас, а таксама пакараны смерцю Іван Пуліхаў.

Падчас сталінскіх рэпрэсій у 1937 годзе ў падвале замка расстралялі 36 беларускіх дзеячаў культуры, а ўсяго за 1937–1940 гады — каля 100 чалавек. У гады вайны тут утрымлівалі арыштаваных партызан і падпольшчыкаў, некаторых з іх катавалі і забівалі.

З 1953 года Пішчалаўскі замак заставаўся адзіным месцам у Беларусі, дзе выконвалі смяротныя прысуды. У 2008 годзе адна з вежаў абрынулася. У другім квартале 2024 года Пішчалаўскі замак вызвалілі, а зняволеных перавялі ў іншыя ізалятары.

Архітэктурныя асаблівасці

Пішчалаўскі замак — яркі прыклад ранняга класіцызму з элементамі неаготыкі, што робіць яго ўнікальным сярод турэмных збудаванняў Беларусі. Ён узведзены ў стылі сярэднявечнага еўрапейскага замка, што было рэдкасцю для падобных будынкаў XIX стагоддзя.

Будынак мае прамавугольную форму і складаецца з чатырох крылаў, якія фармуюць унутраны двор. Па вуглах размешчаны масіўныя круглыя вежы з байніцамі, што надае яму выгляд крэпасці. Цэнтральны корпус вышэй за бакавыя крылы, а фасад упрыгожваюць сіметрычна размешчаныя вокны з арачнымі перамычкамі.

Будынак пабудаваны з цэглы і атынкаваны. Спачатку сцены былі пафарбаваныя ў светлы колер, але з цягам часу фасад страціў дэкаратыўную аздобу. Таўшчыня сцен дасягае аднаго метра, што забяспечвала добрую гукаізаляцыю і абарону ад уцёкаў.

Нягледзячы на ўтылітарнае прызначэнне, будынак вылучаецца выразнай архітэктурай. Гатычныя элементы праяўляюцца ў афармленні вежаў і аконных праёмаў. Карнізы і міжпавярховыя паясы надаюць фасаду строгі, але ўрачысты выгляд. Раней дахі вежаў былі пакрытыя жалезам, аднак з часам іх выгляд змяніўся.

Легенды і містычная аўра

Пішчалаўскі замак заўсёды быў ахутаны змрочнымі гісторыямі. За амаль 200 гадоў тут адбываліся трагічныя падзеі, а сам будынак атрымаў рэпутацыю аднаго з самых жахлівых месцаў Мінска. Яго параўноўваюць з еўрапейскімі замкамі-прывідамі, бо многія сцвярджаюць, што ў яго сценах адчуваецца нешта незразумелае.

Лічыцца, што ў падзямеллях замка можна сустрэць прывідаў тых, хто правёў тут свае апошнія дні. Асабліва часта ўзгадваюць рэвалюцыянера Івана Пуліхава, пакаранага смерцю за замах на мінскага генерал-губернатара Курлава. Паводле легенды, яго дух дагэтуль блукае па замку.

Некаторыя наведвальнікі сцвярджаюць, што бачылі цені людзей, якія павольна рухаліся па двары замка, хоць будынак быў пусты. Уначы чуліся шорахі, прыдушаныя галасы і нават стогны.

Паводле адной з легенд, наглядчыкі, якія працавалі ў Пішчалаўскім замку, часта сутыкаліся з незразумелымі з'явамі. Кажуць, што некаторыя з іх вар'яцелі або раптоўна захворвалі пасля начных дзяжурстваў. Верылі, што гэта помста зняволеных, замучаных у падвалах турмы.

Хадзілі таксама чуткі, што пад Пішчалаўскім замкам існуюць старыя тунэлі, якія вядуць у розныя часткі горада. Некаторыя сцвярджаюць, што іх выкарыстоўвалі для таемных пакаранняў ці ўцёкаў. Аднак афіцыйных пацверджанняў гэтым гісторыям няма, а ўваходы даўно замураваныя.

Экскурсіі з вонкавым аглядам Пішчалаўскага замка

Пішчалаўскі замак — адно з самых загадкавых месцаў Мінска, якое прыцягвае турыстаў сваёй змрочнай гісторыяй і архітэктурным выглядам. Хоць будынак зачынены для наведванняў, яго можна ўбачыць у межах экскурсій па Мінску з вонкавым аглядам.

Падчас экскурсіі гід распавядзе пра гісторыю замка, яго ролю ў лёсе Беларусі і знакамітых вязняў. Вы даведаецеся пра легенды, містычныя гісторыі і пра лёс гэтага ўнікальнага будынка пасля закрыцця турмы ў 2024 годзе.

Забраніраваць экскурсію з вонкавым аглядам Пішчалаўскага замка рэкамендуецца загадзя, выбраўшы зручную дату і час. Гэта цудоўная магчымасць акунуцца ў атмасферу мінулага, даведацца невядомыя факты і ўбачыць «беларускую Бастылію» на ўласныя вочы.