Геодезический пункт «Лопаты»

Геадэзічны пункт «Лопаты» – адна з ключавых кропак знакамітай Дугі Струвэ, уключанай у Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Гэта геадэзічная сетка, створаная ў XIX стагоддзі, уяўляе сабой сістэму з 265 трыянгуляцыйных пунктаў, што працягнуліся з поўначы на ​​поўдзень праз 10 краін: ад Нарвегіі да Малдовы. У Беларусі захавалася 19 такіх пунктаў, што з’яўляецца рэкорднай колькасцю сярод усіх дзяржаў-удзельніц.

Размешчаны ў Гродзенскай вобласці, пункт «Лопаты» – гэта адна з шасці беларускіх кропак Дугі Струвэ, унесеных у спіс аб'ектаў ЮНЕСКА. Ён уяўляе сабой важны навуковы помнік, які выкарыстоўваўся ў пачатку XIX стагоддзя для дакладных вымярэнняў формы і памераў Зямлі. Сёння «Лопаты» застаюцца значным аб’ектам для геадэзіі, а таксама прыцягваюць турыстаў і даследчыкаў, якія цікавяцца гісторыяй навукі і картаграфіяй.

Гісторыя стварэння

Дуга Струвэ стваралася ў перыяд з 1816 па 1855 год пад кіраўніцтвам выбітнага рускага астранома Васіля Якаўлевіча Струвэ, які быў першым дырэктарам Пулкаўскай абсерваторыі. Асноўная мэта праекта заключалася ў вымярэнні дугі мерыдыяна, што дазволіла б удакладніць параметры Зямлі. Дзякуючы гэтым дадзеным удалося даказаць, што наша планета мае форму эліпсоіда, а не ідэальнай сферы.

Вымярэнні праводзіліся з дапамогай метаду трыянгуляцыі: вучоныя ўсталёўвалі геадэзічныя пункты на ўзвышшах мясцовасці і вымяралі вуглы паміж імі. Нягледзячы на адсутнасць сучасных тэхналогій, дакладнасць разлікаў аказалася неверагоднай – розніца паміж сучаснымі дадзенымі і вымярэннямі XIX стагоддзя складае менш за 3,5 см. Гэта пацвярджае найвышэйшы ўзровень майстэрства геадэзістаў той эпохі.

На геадэзічным пункце «Лопаты», як і на іншых кропках Дугі Струвэ, усталявана металічная чатырохгранная піраміда, якая абазначае месца правядзення гістарычных вымярэнняў, гэты аб'ект застаецца важнай часткай сусветнай навуковай спадчыны.

Экскурсіі з аглядам геадэзічнага пункта

Геадэзічны пункт «Лопаты» ўваходзіць у турыстычныя маршруты па Беларусі, прысвечаныя аб’ектам Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Гэта ідэальнае месца для тых, хто цікавіцца гісторыяй навукі, геадэзіяй і картаграфіяй.

Можна забраніраваць экскурсію з аглядам геадэзічнага пункта «Лопаты» і даведацца, як больш за 200 гадоў таму вучоныя без сучасных прыбораў змаглі вымераць Зямлю з дзівоснай дакладнасцю. Экскурсія з Мінска дазволіць не толькі пабачыць сам геадэзічны пункт, але і атрымаць асалоду ад маляўнічых краявідаў Гродзенскай вобласці.

Падчас экскурсіі гід распавядзе пра метады вымярэнняў, што выкарыстоўваліся ў XIX стагоддзі, значэнне Дугі Струвэ для сусветнай навукі і гісторыю беларускіх геадэзічных пунктаў. У рамках экскурсіі па Беларусі можна таксама наведаць іншыя кропкі Дугі Струвэ, дзе ўсталяваны памятныя абеліскі.