Геодезический пункт «Асаўніца»

Геадэзічны пункт «Осаўніца», размешчаны ў Брэсцкай вобласці, з'яўляецца часткай Дугі Струвэ — унікальнай навуковай сістэмы трыянгуляцыйных вымярэнняў XIX стагоддзя, створанай для вызначэння формы і памераў Зямлі. Гэтая сістэма ўключае 265 пунктаў, што праходзяць праз 10 краін, і была ўнесена ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Сёння з усіх першапачатковых пунктаў захавалася ўсяго 34, і Беларусь з'яўляецца лідарам па колькасці захаваных аб'ектаў – іх тут 19, з якіх 6 унесены ў спіс ЮНЕСКА. «Осаўніца» – адзін з такіх пунктаў, які атрымаў дадатковае афармленне ў выглядзе памятнай стэлы. Тут усталяваная чатырохгранная металічная піраміда, а побач узведзены абеліск вышынёй 1,5 метра з вянчаным на вяршыні 100-кілаграмовым зямным шарам, на якім пазначаны контуры Беларусі. Гэтае месца не толькі мае гістарычную і навуковую каштоўнасць, але і з'яўляецца цікавым аб'ектам для экскурсій і пазнавальнага турызму.

Гісторыя стварэння

Стварэнне Дугі Струвэ адбывалася з 1816 па 1855 гады і стала важнейшым навуковым дасягненнем XIX стагоддзя. Ініцыятарам і кіраўніком вымярэнняў быў выбітны рускі астраном і геадэзіст Васіль Якаўлевіч Струвэ — акадэмік і першы дырэктар Пулкаўскай абсерваторыі. Асноўная мэта праекта заключалася ў дакладным вызначэнні памераў і формы Зямлі, што дапамагло развіць навуку геадэзіі і астраноміі.

Метад трыянгуляцыі, выкарыстаны ў даследаваннях, заключаўся ў пабудове сістэмы трохвугольнікаў, што дазвалялі з высокай дакладнасцю вымяраць адлегласці паміж пунктамі. Важным адкрыццём, пацверджаным гэтымі разлікамі, стала даказанне, што Зямля мае не форму ідэальнага шара, а эліпсоід. Дзівосна, што нават праз амаль 200 гадоў розніца паміж вынікамі вымярэнняў XIX стагоддзя і сучаснымі дадзенымі складае менш за 3,5 см, што пацвярджае выбітную якасць навуковых разлікаў таго часу.

Беларусь адыграла ключавую ролю ў праекце, бо тут было пабудавана 19 геадэзічных пунктаў — гэта больш, чым у любой іншай краіне, праз якую праходзіць Дуга Струвэ. Некаторыя пункты, уключаючы «Осаўніцу», былі дадаткова адзначаны памятнымі знакамі, што робіць іх папулярнымі сярод турыстаў і даследчыкаў.

Экскурсіі з аглядам геадэзічнага пункта

Экскурсіі па Беларусі з наведваннем геадэзічнага пункта «Осаўніца» — гэта выдатная магчымасць пазнаёміцца з гісторыяй навукі, геадэзіі і ўнікальнымі адкрыццямі XIX стагоддзя. Падчас паездкі можна даведацца, як праводзіліся геадэзічныя вымярэнні ў мінулым, якія інструменты выкарыстоўваліся і якія высновы зрабілі вучоныя на аснове атрыманых дадзеных.

Для зручнасці турыстаў можна забраніраваць экскурсію з аглядам геадэзічнага пункта, якая можа ўключаць таксама наведванне іншых гістарычных мясцін рэгіёна. Калі вы знаходзіцеся ў сталіцы, даступная экскурсія з Мінска, падчас якой экскурсаводы раскажуць пра значэнне Дугі Струвэ і пра ўклад Беларусі ў сусветны навуковы прагрэс.

Такія паездкі будуць цікавыя не толькі аматарам гісторыі і навукі, але і ўсім, хто хоча глыбей зразумець, як развіваліся даследаванні Зямлі і як праводзіліся складанейшыя разлікі без сучасных тэхналогій. Гэта выдатная магчымасць адчуць сябе часткай сусветнай навуковай спадчыны і ўбачыць адзін з найважнейшых геадэзічных аб'ектаў Беларусі сваімі вачамі.