Шлюз «Нямнова»

Шлюз «Немнова» — унікальны аб’ект Аўгустоўскага канала, размешчаны ў маляўнічай мясцовасці Гродзенскай вобласці, усяго ў 7 кіламетрах на паўночны ўсход ад пасёлка Сапоцкін. Гэта найбуйнейшае гідратэхнічнае збудаванне на ўсім працягу канала, уключаючы як беларускую, так і польскую часткі. Аўгустоўскі канал — рэдкі прыклад інжынернай думкі XIX стагоддзя, прызнаны помнікам гідратэхнічнага дойлідства міжнароднага значэння і ахоўваецца як аб’ект Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Ён злучае басейны рэк Віслы і Нёмана, праходзіць праз тэрыторыю Польшчы і Беларусі, і аб’ядноўвае 7 маляўнічых азёр.

Шлюз «Немнова» уяўляе асаблівую цікавасць для турыстаў і даследчыкаў інжынернай архітэктуры. Гэта не проста тэхнічны аб’ект — гэта сведчанне маштабных інжынерных дасягненняў эпохі. Яго наведванне — адзін з пунктаў многіх экскурсій па Беларусі, асабліва папулярных у цёплы час года. Экскурсія з Мінска да шлюза «Немнова» — выдатная магчымасць пазнаёміцца з рэдкім помнікам, унікальнай прыродай і атмасферай памежных тэрыторый Беларусі.

Гісторыя стварэння

Будаўніцтва шлюза «Немнова» вялося ў межах грандыёзнага праекта ўзвядзення Аўгустоўскага канала у першай палове XIX стагоддзя. Праектаванне ажыццяўляў вядомы інжынер Ігнацы Прандзінскі, а непасрэднае кіраўніцтва будаўніцтвам вёў падпалкоўнік Ян Павел Левель. У знак прызнання яго ўкладу на сцяне шлюза ўсталявана памятная таблічка з яго імем — гістарычная дэталь, якая асабліва цэніцца падчас экскурсій з аглядам шлюза.

Першапачаткова шлюз быў двухкамерным. У 1833 годзе, у выніку дапрацовак праекта, была дададзена трэцяя камера. Аднак найважнейшае змяненне ў канструкцыі адбылося ўжо ў XXI стагоддзі: у 2006 годзе, падчас маштабнай рэканструкцыі канала, шлюз «Немнова» атрымаў чацвёртую камеру. Прычынай стаў зніжаны ўзровень вады ў Нёмане з-за здабычы жвіру ў 1970-х гадах, калі ўтварылася Дмісевіцкая затока, і ўзровень вады знізіўся да 1,5 метра. Гэтыя інжынерныя і прыродныя змены — важная частка гістарычнага кантэксту, пра які распавядаюць на экскурсіях па Беларусі з наведваннем канала.

Архітэктура шлюза

Архітэктурна-інжынернае рашэнне шлюза «Немнова» ўражвае сваім маштабам і прадуманасцю. З чатырма камерамі ён стаў не толькі самым вялікім на Аўгустоўскім канале, але і адным з самых складаных у тэхнічным плане. Перапад узроўню вады на гэтым участку дасягае каля 10 метраў, а працэс шлюзавання займае прыкладна гадзіну. Гэта відовішчнае і пазнавальнае дзеянне, якое выклікае жывы інтарэс у турыстаў.

Канструкцыя шлюза ўключае як металічныя, так і драўляныя вароты. Металічныя былі выраблены на Ваўкавыскім заводзе ліцейнага абсталявання — вага кожных варот дасягае 6 тон. Драўляныя вароты, хоць і менш масіўныя (каля 2 тон), таксама ўражваюць: шырыня 4 метры, вышыня 6 метраў. Яны абсталяваны спецыяльнымі рычагамі для ручнога кіравання, што асабліва цікава падчас экскурсійнага паказу. У варотах прадугледжаны адтуліны для напаўнення камер вадой — важная частка функцыянавання шлюзаў.

Побач са шлюзам знаходзіцца домік глядзельніка, пабудаваны ў 1830 годзе. Падчас рэстаўрацыі канала ён быў адноўлены і сёння ўваходзіць у ансамбль збудаванняў, даступных для агляду турыстамі. Гэта частка архітэктуры дапаўняе вобраз гістарычнага аб’екта і часта становіцца аб’ектам фотасесій на фоне канала.

Экскурсіі з аглядам шлюза

Шлюз «Немнова» — адзін з самых цікавых аб’ектаў, уключаных у экскурсіі па Беларусі. Яго часта наведваюць турысты, што адпраўляюцца ў экскурсіі з Мінска. Такія маршруты звычайна ўключаюць не толькі шлюз, але і іншыя славутасці рэгіёна.

Падчас экскурсіі з аглядам шлюза «Немнова» турысты могуць прайсціся па разводным мосце, паназіраць за працэсам шлюзавання, разгледзець дэталі канструкцыі варот і даведацца шмат цікавых фактаў пра гісторыю і рэканструкцыю канала. Такія экскурсіі — гэта не проста прагулка, а паўнавартаснае падарожжа ў часе, якое можна забраніраваць на сайце Ekskursii.by.

Калі вы жадаеце сумясціць адпачынак на прыродзе, інжынерныя цуды і гістарычны кантэкст, забраніраваць экскурсію з аглядам шлюза «Немнова» — выдатная ідэя. Гэтае напрамак аднолькава цікавае як для дарослых, так і для дзяцей, аматараў прыроды, гісторыі, тэхнікі і актыўнага турызму.