Хойнікі

Хойнікі - адміністрацыйны цэнтр аднайменнага раёна Гомельскай вобласці. Горад размешчаны ў 60 км ад Мазыра, у 105 км ад Гомеля, у 57 км ад мяжы з Украінай. Хойнікі злучаныя аўтамабільнымі дарогамі з Брагінам, Рэчыцай, Калінкавічамі. Таксама праз горад праходзіць чыгуначная лінія Васілевічы - Хойнікі.

Упершыню ў пісьмовых крыніцах Хойнікі згадваюцца як сяло Брагінскага павета ў 1532 г. У першай палове XVII стагоддзя гаспадары мястэчка князі Вішнявецкія ўзводзяць у Хойніках абарончы замак у забалочанай пойме ракі Квеся, які праіснаваў да XVIII стагоддзя. У выніку Другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г. Хойнікі ўваходзяць у склад Расійскай імперыі. Па дадзеных перапісу насельніцтва Расійскай імперыі 1897 г. у Хойніках пражывала каля 2700 жыхароў. У мястэчку функцыянавалі два спіртзавода, лесапільны і жалезаапрацоўчы заводы, два вадзяных млына, дзве школы, крамы, гасцініцы.

У 1919 годзе Хойнікі ў складзе Гомельскай вобласці ўвайшлі ў склад РСФСР, а ў 1926 г. у выніку другога ўзбуйнення БССР горад зноў стаў часткай Беларусі і цэнтрам раёна. Перад Другой сусветнай вайной насельніцтва горада налічвала каля 3 500 чалавек. Хойнікі былі акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі 25 жніўня 1941 г. Раён моцна пацярпеў падчас нямецкай акупацыі: 26 вёсак падзялілі трагічны лёс Хатыні. Ад гітлераўцаў Хойнікі былі вызвалены войскамі Першага Беларускага фронту 24 лістапада 1943 г.

Пасля вайны горад актыўна развіваўся і пашыраўся ў выніку далучэння бліжэйшых вёсак. Хойніцкі раён - адзін трох раёнаў Беларусі больш за ўсіх пацярпелых ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС у 1986 годзе За дваццаць гадоў, якія прайшлі пасля аварыі з тэрыторыі, найбольш забруджанай радыёнуклідамі, было эвакуявана больш за 20 000 чалавек, колькасць насельніцтва скарацілася амаль удвая. Спынілі сваё існаванне 49 населеных пунктаў з 99. Сёння Хойнікі - гэта невялікі раённы цэнтр, у якім функцыянуюць прамысловыя прадпрыемствы, культурныя і адукацыйныя ўстановы.

Турыстычны патэнцыял Хойнікаў, у асноўным, прадстаўлены музейнымі ўстановамі. Хойніцкі раённы краязнаўчы музей размяшчаецца ў рэканструяваным гістарычным будынку - сядзібным доме Абраамавых ў цэнтры горада. У экспазіцыі музея прадстаўлены прадметы побыту і этнаграфіі, фотадакументы, дакументы, асабістыя рэчы ўдзельнікаў ліквідацыі наступстваў аварыі на ЧАЭС. У вёсцы Глінішча Хойніцкага раёна знаходзіцца філіял краязнаўчага музея Дом-музей І.П. Мележа - беларускага савецкага празаіка, драматурга, аўтара знакамітага цыкла «Палеская хроніка».

У траўні 2007 г. у Хойніках быў заснаваны Музей «Трагедыі Чарнобыля», які увекавечыў памяць герояў Чарнобыля. Акрамя гэтага, экспазіцыя музея прыцягвае ўвагу грамадства да праблем, звязаных з чарнобыльскай катастрофай і яе наступствамі. Музей размяшчаецца на другім паверсе Хойніцкага краязнаўчага музея.

На тэрыторыі Хойніцкага раёна размешчаны Палескі радыяцыйна-экалагічны запаведнік - самы вялікі запаведнік Беларусі, плошча якога складае больш за 2000 кв.км. На тэрыторыі Палескай запаведнай зоны адсутнічае насельніцтва і спынена любая гаспадарчая дзейнасць. Адметнай асаблівасцю запаведніка з'яўляецца наяўнасць высокіх узроўняў забруджвання прыроднага асяроддзя ў выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС радыёнуклідамі. Тэрыторыя запаведніка ўключае ў сябе 92 адселеныя вёскі. Трапіць на тэрыторыю Палескага радыяцыйна-экалагічнага запаведніка можна толькі атрымаўшы спецыяльны дазвол, якое неабходна аформіць не менш чым за 10 дзён да паездкі. З мэтай аховы тэрыторыі ад несанкцыянаванага пранікнення ўстаноўлена 11 кантрольна-прапускных пунктаў.

Наведаць Хойнікі можна па дарозе ў Мазыр ці Гомель.