Слонім

Слонім - адміністрацыйны цэнтр аднайменнага раёна Гродзенскай вобласці. Горад размешчаны на беразе ракі Шчара ў 186 км ад г. Мінск і ў 130 км ад г. Гродна. У горадзе ёсць чыгуначны вакзал лініі Баранавічы Цэнтральныя - Ваўкавыск-Цэнтральны. Праз Слонім праходзяць важныя дарогі: М11 (Мяжа Літоўскай Рэспублікі (Беняконі) - Ліда - Слонім - Быцень), Р99 (Баранавічы - Ваўкавыск - Пагранічны - Гродна), а таксама тут пачынаюцца дарогі Р85 (Слонім - Высокае) і Р41 (Слонім - Масты - Скідаль - мяжа Літоўскай Рэспублікі (Парэчча).

Слонім - адзін са старажытных гарадоў Беларусі, які багатыя на гістарычныя падзеі. Першыя згадкі пра Слонім ў гістарычных крыніцах датуюцца 1252 годам. Аднак вядома, што людзі жылі тут нашмат раней - археалагічныя раскопкі паказалі існаванне ўмацаванага паселішча ўжо ў XI стагоддзі. Практычна адразу пасля ўзнікнення Вялікага княства Літоўскага Слонім увайшоў у яго склад, на што паўплывала яго геаграфічнае становішча.

Перыяд сярэднявечнай гісторыі горада даследаваны недастаткова добра. Вядома, што слонімскія харугвы ўдзельнічалі ў Грунвальдскай бітве 1410 года. У 1531 годзе яму было даравана магдэбургскае права, якое дазваляла гараджанам быць самастойнымі ў рашэннях, што тычыліся горада. Адным з вядомых уладальнікаў Слоніма быў Леў Сапега - адна з самых знакавых асоб у гісторыі Беларусі. У той час кароль Жыгімонт II дараваў гораду герб. Ён уяўляў сабой залатога льва са срэбным крыжам на блакітным полі. Варта адзначыць, што крыж ўяўляў сабой вядомага да таго часу «Ліса» роду Сапегаў: двайны і са стралой на канцы.

Росквіт Слоніма прыйшоўся на XVIII стагоддзе і наўпрост звязаны з дзяржаўным дзеячам і прадстаўніком знакамітага роду беларускіх земляў Міхаілам Казімірам Агінскім, а таксама яго пляменнікам Міхаілам Клеафасам Агінскім. Апошні праславіўся дзякуючы музыцы, так як стаў аўтарам несмяротнага паланэза. Міхаіл Казімір ажаніўся на Аляксандры Сапега: менавіта такім чынам ён з'явіўся ў горадзе. Падчас яго дзейнасці Слонім называлі «Палескімі Афінамі»: актыўна развіваліся розныя віды мастацтва, былі адкрыты некалькі прадпрыемстваў, пракладзены канал і дарогі. Агінскія адкрылі тут прыдворны тэатр і капэлу, куды прыязджалі артысты з Польшчы і Італіі.

Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай ў 1795 годзе Слонім перайшоў у склад Расійскай імперыі. У хуткім часе статус яго панізілі да павятовага горада. У канцы XIX стагоддзя праз яго тэрыторыю праклалі важную дарогу Баранавічы - Варшава, а таксама чыгунку лініі Баранавічы - Беласток. Станоўча паўплывалі на развіццё горада землеўладальнікі Пуслоўскія, якія побач з горадам пабудавалі мануфактуры па вырабу медных вырабаў, дываноў і лесапільную, а таксама суконную фабрыку.

Падчас Першай сусветнай вайны Слонім апынуўся побач з фронтам. Толькі ў 1919 годзе яго вызвалілі байцы Чырвонай Арміі. У выніку польска-савецкай вайны і Рыжскай мірнай дамовы горад апынуўся ў складзе Польскай дзяржавы. Толькі ў 1939 годзе гэтая тэрыторыя была вернутая ў склад Беларускай Савецкай рэспублікі. Вялікая Айчынная вайна прынесла цяжкія выпрабаванні для жыхароў Слоніма. Шмат хто сышоў у войска, партызаны, аднак тысячы загінулі пры масавых расстрэлах на Петралевічскай гары, Чэпелеўскіх палях і ва ўрочышчы Маргі. Вызвалены горад быў у 1944 годзе ў выніку вызваленчай аперацыі савецкіх войскаў.

Сёння Слонім ўяўляе сабой утульны горад, які можа пахваліцца і гістарычнымі помнікамі, і сучаснымі дасягненнямі. Стары цэнтр беражліва ахоўваецца ўладамі, пры гэтым адчыняюцца новыя прадпрыемствы і аб'екты культуры, жылыя мікрараёны. Пры гэтым тут можна выдатна арганізаваць вольны час і адпачыць.

Пабываць у Слоніме варта кожнаму, хто хоча пранікнуцца атмасферай невялікіх беларускіх гарадоў і акунуцца ў гісторыю іх развіцця. Горад мае свае асаблівасці: у асноўным невялікія дамы розных колераў, доўгая набярэжная, мірнае суіснаванне трох канфесій і многія іншыя цікавыя нюансы. Пры гэтым тут даволі развітая інфраструктура, што дазволіць зрабіць наведванне Слоніма камфортным для кожнага турыста.

У першую чаргу варта адзначыць, што ў гэтым месцы можна ўбачыць храмы трох канфесій: хрысціянскай, мусульманскай і іудзейскай. Адным з самых характэрныя будынкаў з'яўляецца Спаса-Праабражэнскі сабор, а недалёка ад яго размясціўся касцёл бернардынскага кляштара Панны Марыі. Сярод хрысціянскіх храмаў вылучаюцца яшчэ Траецкі і касцёл Святога Андрэя. Іншыя рэлігіі прадстаўлены сінагогай XVII стагоддзя і дзеючай мячэццю на беразе Шчары. Габрэйскі храм у горадзе з'яўляецца унікальным, так як толькі ён ва ўсёй Беларусі захаваў ўнутранае ўбранне.

Нельга абысці ўвагай і тэатр, на якім сёння вісіць памятная дошка ў гонар Міхаіла Казіміра Агінскага. На жаль, гісторыя не захавала ўсіх яго пабудоў: дом оперы, тэатр на баржах, але ў якасці памяці засталося будынак тэатра і назву вуліцы - Оперная. Таксама можна паглядзець на адзіны захаваны будынак ад палацавага комплексу Агінскіх - заезны дом. А роўна апоўдні горад запаўняюць гукі знакамітага паланэза, якія раздаюцца з пажарнай каланчы.

Для аматараў больш падрабязна даведвацца пра гісторыю месца, якое наведваюць, у горадзе адкрыты краязнаўчы музей ім. І.І. Стаброўскага. Гэта адзін з найстарэйшых музеяў Гродзенскай вобласці, які працуе з 1929 года. Тут вас чакаюць пастаянныя экспазіцыі ў аддзелах рэдкай кнігі і іконы, прыроды і гісторыі, а таксама розныя тэматычныя выставы. Варта адзначыць таксама нешматлікія, але цікавыя скульптуры Слоніма. Сярод іх Ленін, арол, скульптура маці і Эйфелева вежа.

Гісторыя горада вызначыла і тэматыку штогадовых фестываляў. Напрыклад, «Паланэз» - свята сусветна вядомага танца і музыкі, які стаў своеасаблівай візітоўкай Слоніма. У гэты дзень на пляцоўках танчаць, слухаюць мелодыю паланеза, праходзяць касцюміраваныя выступу, майстар-класы па народных рамёствах, выставы і конкурсы.

Гэта месца стане выдатным выбарам для паездкі. Паглядзець на дзіўныя помнікі архітэктуры, сфатаграфавацца з беларускай Эйфелевай вежай ці схадзіць у мясцовы музей - выбар залежыць ад вашых пераваг. У любым выпадку час, праведзены тут, вы запомніце надоўга.