Маладзечна

Маладзечна - адміністрацыйны цэнтр Маладзечанскага раёна Мінскай вобласці. Горад знаходзіцца ў 73 км ад Мінска і праз яго працякае прыток Віліі рэчка Уша. Праз Маладзечна праходзяць аўтамабільныя дарогі P28 (Мінск-Маладзечна-Нарач), P56 (Маладзечна-Валожын) і P106 (Маладзечна-Смаргонь). Маладзечна — важны чыгуначны вузел з кірункамі на Мінск, Вільнюс, Ліду і Полацак, з якога ажыццяўляюцца пасажырскія перавозкі ў Маскву, Санкт-Пецярбург, Рыгу, Калінінград, Гродна, Віцебск і іншыя гарады.

Першае пісьмовае згадванне пра Маладзечна змяшчаецца ў грамаце князя Зміцера Карыбута вялікаму літоўскаму князю Ягайла, датаваная 1388 годам. На працягу сваёй шасцівекавой гісторыі горад у розныя часы прыналежаў князям Заслаўскім, Мсціслаўскім, Сангушкім, Агінскім. У XV стагоддзі ў мястэчку збудавалі драўляны замак, які неаднаразова пакутаваў ад пажараў і канчаткова быў разбураны ў XIX стагоддзі. Менавіта ў Маладзечна ў 1567 году праходзілі папярэднія перамовы прадстаўнікоў Вялікага княства Літоўскага і Каралеўствы Польскага пра ўмовы заключэння Люблянскай уніі.

У часы вайны Маскоўскага княства з Рэччу паспалітай (1654-1667 гг.) у 1655 г. мястэчка было разбурана маскоўскімі войскамі. У XVIII у. гаспадарамі Маладзечна становяцца князі Агінскія. З іх імем злучана будаўніцтва пышнага палаца з багатай калекцыяй кніг і карцін. У 1814 году Міхась Клеафас Агінскі, аўтар шырока вядомага паланэза «Развітанне з Радзімай», стаў паўнапраўным уладальнікам Маладзечанскага замка. У нашы дні помнік М.К. Агінскаму ўсталяваны побач з Маладзечанскім дзяржаўным музычным каледжам, які носіць імя кампазітара.

У выніку другога падзелу Рэчы паспалітай Маладзечна апынуўся ў складзе Расійскай імперыі. Падчас Айчыннай вайны 1812 гады 4 снежня каля Маладзечна расійскія войскі разбілі частку французскіх войскаў пад камандаваннем маршала К. Віктара. Падчас адступу Напалеон спыніўся ў Маладзечанскім замку, а рэшткі яго некалі Вялікага войска - у мястэчку поруч замка. Пасля далучэння да Расійскай імперыі жыхары горада прымалі актыўны ўдзел у паўстаннях 1830-1831, 1863 гадоў.

Новая старонка ў гісторыі горада пачалася з будаўніцтвам Лібава-Роменскай чыгункі ў другой палове XIX у. і Пецярбургска-Варшаўскай чыгункі напачатку XX у., дзякуючы якім Маладзечна стала важным чыгуначным вузлом. У 1918 году мястэчка захопліваюць нямецкія войскі, а ў перыяд з 1918 па 1939 гады Маладзечна знаходзіцца ў складзе Польшчы. Менавіта ў польскі перыяд Маладзечна набыло статут горада. У 1939 году горад разам з астатняй Заходняй Беларуссю ўвайшоў у склад БССР. У перыяд з 26 чэрвеня 1941 па 5 ліпеня 1944 Маладзечна знаходзілася пад нямецкай акупацыяй, на тэрыторыі горада функцыянаваў канцэнтрацыйны лагер «Шталаг 342».

У пасляваенны час горад пачаў актыўна аднаўляцца і развівацца: з'яўляюцца цэлыя новыя раёны, ствараюцца радыёзавод, завод паўправадніковых прыбораў, заводы парашковай металургіі, трубапракатны і станкабудаўнічы заводы.

Дзякуючы сваёй шматвяковай гісторыі горад багаты помнікамі розных часоў і стыляў і па праве лічыцца культурным цэнтрам Міншчыны.
Для многіх вандраванне ў Маладзечна пачынаецца з чыгуначнага вакзала горада, які быў пабудаваны ў 1907 году, як толькі праз горад прайшла лінія Пецярбургска-Варшаўскай чыгункі. Гісторыя горада цесная злучана з чыгункай, дзякуючы якой мястэчку на мяжы XIX-XX стст. быў дадзены штуршок да развіцця.

Важнай старонкай у гісторыі горада стала адкрыццё ў 1864 гады настаўніцкай семінарыі, адной з першых на тэрыторыі сучаснай Беларусі і Расійскай імперыі, якая лічылася цэнтрам заходнерускай народнай адукацыі. Семінарыя была адкрыта ў будынку былога манастыра трынітарыяў, які быў пабудаваны ў 1762 г. пры садзейнічанні Тадэвуша і Ганны Агінскіх.

На гістарычным пляцы Старое месца захавалася гарадская забудова XIX-пачала XX стст, тут размешчана адна з галоўных славутасцяў горада - Свята-Пакроўская царква, збудаваная ў 1870 г. З гістарычнай часткай горада суседнічае сведчанне трагічных падзей часоў Вялікай Айчыннай вайны - мемарыяльны комплекс «Шталаг-342». У гады вайны на тэрыторыі фашысцкага канцлагера было знішчана звыш 33 тыс. чалавек.

У 2011 году ў Маладзечна прайшлі «Дажынкі», дзякуючы якім горад значна змяніўся: быў акультураны Парк Перамогі, на тэрыторыі якога быў адкрыты летні амфітэатр, быў адкрыты лёдавы палац з аквапаркам, на цэнтральным пляцы ўстанавілі скульптуру-фантан «Папараць-кветка».

Маладзечна з'яўляецца пляцоўкай для правядзення фестываляў беларускай песні і паэзіі «Маладзечна», конкурсу юных выканаўцаў эстраднай песні «Маладзічок», раённага творчага конкурсу «Зоркі Маладзечна».