Старыя Дарогі

Старыя дарогі - адміністрацыйны цэнтр Старадарожскага раёна на паўднёвым усходзе Мінскай вобласці. Гэты невялікі горад выдалены ад сталіцы Беларусі горада Мінска прыкладна на 150 км. Праз горад праходзіць аўтамагістраль Р43, якая ад мяжы з Расіяй злучае гарады Крычаў, Бабруйск, Слуцк, Івацэвічы і Баранавічы, а таксама чыгунка Баранавічы - Асіповічы.
Тэрыторыя Старадарожскага раёна знаходзіцца ў межах Цэнтральнабярэзінскай раўніны. У часы Вялікага княства Літоўскага забалочаная і лясістая мясцовасць абумоўлівала неабходнасць пастаянна падтрымліваць пракладзеныя дарогі і запруды, што і дало назву паселішчу.

Першая згадка пра Старыя Дарогі (раней Дарогі) у канцылярыі Вялікага княства Літоўскага датуецца 1524 г. З канца XVI ст. Дарогі належалі князям Гальшанскім, а з 1612 г. перайшлі ва ўладанні князёў Радзівілаў. Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай Дарогі апынуліся ў складзе Бабруйскага павета Расійскай імперыі, пачалося актыўнае будаўніцтва паштовых дарог і станцый, было пабудавана некалькі найбуйнейшых магістраляў, адна з іх Маскоўска-Варшаўская. З адменай Прыгону ў 1861 г. памешчыкамі былі адкрыты фабрыкі - смала-шкіпінаравы завод, тартак, пабудаваная чыгуначная станцыі Лібава-Роменскай чыгункі і пушчаны першы састаў.

У лістападзе 1917 г. тут была ўсталяваная савецкая ўлада. У гады грамадзянскай вайны тэрыторыя Старадарожскага раёна была акупаваная кайзераўскімі войскамі Германіі і польскімі легіянерамі. Старадарожскі раён БССР з цэнтрам ў Старых Дарогах быў утвораны 17 ліпеня 1924 г.
У чэрвені 1941 г. i наступныя тры гады Старыя Дарогі былі акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі, фактычна ўсё яўрэйскае насельніцтва, а гэта каля 28% было знішчана, загінула вялікая частка мірнага насельніцтва. Вызвалены горад быў у ходзе легендарнай аперацыі «Баграціён». Пасля вызвалення Стародорожчына ўвайшла ў склад Бабруйскай вобласці. У 1962 г. Старадарожскі раён быў ліквідаваны, вялікая яго частка была перададзена Слуцкаму і Асіповіцкаму раёнах. 30 ліпеня 1966 г. раён з цэнтрам у горадзе Старыя Дарогі быў адноўлены, праз 30 гадоў быў зацверджаны герб горада.

Назва населенага пункта шмат у чым вызначае, якія славутасці могуць убачыць тут вандроўцы. Прынамсі так атрымалася са Старымі Дарогамі - спачатку гаць у часы Вялікага княства Літоўскага, пазней чыгуначныя шляхі адыгралі найважную ролю ў развіцці горада. Дзякуючы будаўніцтву паштовых дарог, слупоў і станцый горад разрастаўся, тут быў пракладзены першы брукаваны шлях з Масквы ў Еўропу - Екацярынінскі тракт, пазней прайшла Лібава-Роменская чыгунка. Аб развіцці паштовай сувязі сведчыць дзве старадаўнія паштовыя станцыі і адзіная ў Беларусі экспазіцыя паштовых дарог у мясцовым гісторыка-этнаграфічным музеі. Дарэчы, ў Старых Дарогах захавалася 2 з 37 паштовых станцый на тэрыторыі Беларусі. У музеі прадстаўлены брычка, адноўлена кузня, другая экспазіцыі музея прысвечана этнаграфіі.

Яшчэ адна славутасць, якая захоўвае спадчыну продкаў, раённы цэнтр рамёстваў. Тут не проста сабраны вырабы ручной працы - разьба па дрэве, вышыўка і аплікацыі з саломы, якімі здаўна славіўся рэгіён, а функцыянуюць майстэрні, якія спецыялізуюцца на вышыўцы і вырабу паясоў, навыкі перадаюцца маладому пакаленню.

Бачнае месца сярод славутасцяў горада займае высокая воданапорная вежа, пабудаваная з чырвонай цэглы каля чыгуначнага вакзалу ў канцы XIX - пачатку ХХ ст. Побач размяшчаўся адзіны ў Старых Дарогах храм - драўляная царква Свяціцеля Мікалая Цудатворца другой паловы ХХ ст., а ў 2006 г. побач яе было пачата будаўніцтва новай цаглянай Мікалаеўскай царквы.

Цікавы факт, што ў Старых Дарогах знаходзіцца першы прыватны мастацкі музей у Беларусі - Музей Анатоля Белага. У яго калекцыі ўтрымліваецца каля 1700 экспанатаў з вобразамі беларускіх асветнікаў і вучоных, пісьменнікаў, а таксама ўдзельнікаў вызваленчых рухаў, у тым ліку адзіны сапраўдны ў Беларусі твор Валенція Ваньковіча, дыялогі філосафа Платона ў перакладзе Яна Пятроўскага на беларускай мове, памятная медаль у гонар каранацыі Аўгуста ІІI.

Нягледзячы на свае невялікія памеры Старыя Дарогі адрозніваюцца досыць развітой інфраструктурій - Палац Культуры, гасцініца, кафэ, рэстаран, чыгуначная станцыя і шмат іншых неабходных для камфортнага жыцця аб'ектаў. У культурным жыцці горада найбольш папулярны фестываль ткацтва «Матчыны кросны», дзе спаборнічаюць лепшыя ткачы Мінскай вобласці, восенню праходзіць фальклорны фестываль «Арэскiя Вытокi» і «Сухагалоссе».

Прагуляйцеся па горадзе, дзе захавалася традыцыйная забудова часоў Расійскай імперыі, атрымаеце асалоду ад спакойнага немітуслівага рытма жыцця, Вы абавязкова атрымаеце новыя ўражанні і прывязеце на памяць сувенір - тканую ляльку або кашулю ручной работы ад мясцовых майстроў.