Верхнядзвінск

Верхнядзвінск - адміністрацыйны цэнтр аднайменнага раёна Віцебскай вобласці. Горад размешчаны ў месцы ўпадзення ракі Дрыса ў Заходнюю Дзвіну. Да 1962 г. Верхнядзвінск насіў назву Дрыса. Адлегласць ад Верхнядзвінска да Полацка складае 71 км, да Мінска - 264 км, да мяжы з Латвіяй - 25 км. Праз Верхнядзвінск праходзяць аўтамабільныя дарогі рэспубліканскага значэння Р117 (мяжа Расійскай Федэрацыі (Кастрова) - Кахановічы - Верхнядзвінск) і Р20 (Віцебск - Полацк - мяжа Латвіі (Грыгораўшчына). У 2 км ад горада размешчана чыгуначная станцыя.

Першае пісьмовае згадванне аб Дрысе (Верхнядзвінску) датуецца 1386 г на працягу сваёй гісторыі горад уваходзіў у склад Полацкага княства, Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай. У перыяд з XIV-XVI стст. сцены горада абараняў магутны абарончы замак, які з'яўляўся мяжой паміж Рэччу Паспалітай і крыжакамі.

У першай палове XVI стагоддзя горад выконваў функцыю гандлёвага цэнтра на рацэ Заходняя Дзвіна. Акрамя таго, мястэчка належала каралю Рэчы Паспалітай. У 1547 годзе тут была створана мытня. У часы Лівонскай вайны 1558-1583 гг. гадоў каралём Жыгімонтам II Аўгустам у 1563 годзе быў адноўлены Дрыскі замак, які быў разбураны ў гэтым жа годзе войскамі Івана IV Грознага. У 1583 года горад быў вызвалены Стэфанам Баторыем.

У перыяд вайны з Напалеонам 1812 г. побач з Дрысай размяшчаўся штаб першай рускай арміі генерала Барклая-дэ-Толі. Пра гэта ў сваім рамане «Вайна і мір» згадвае Л.Н.Толстой. Па дадзеных Першага Усерасійскага перапісу 1897 г. у Дрысе пражывала амаль 5000 чалавек, большую частку з якіх складалі габрэі.

Падчас Першай і Другой сусветных войнаў горад быў акупаваны нямецкімі войскамі. Таксама ў час Вялікай Айчыннай вайны ў перыяд з ліпеня 1941 па люты 1942 г. Верхнядзвінску існавала габрэйскае гета, у якім загінула каля 800 чалавек.

Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны горад актыўна аднаўляўся. У 1962 г. на падставе немілагучнай назвы Дрыса населены пункт быў перайменаваны ў Верхнядзвінск.

Верхнядзвінск - невялікі населены пункт на самай поўначы Беларусі. Цікавасць для турыстаў у горадзе ўяўляе Верхнядзвінскі Касцёл Нараджэння Панны Марыі, узведзены ў 1809 г. У архітэктуры храма пераважаюць рысы барочнага і неагатычнага стыляў. Акрамя касцёла ў горадзе маецца праваслаўная царква Святога Мікалая пабудовы. У храме захоўваецца тры абразы XVIII-XIX стст.

У 1977 г. недалёка ад Верхнядзвінска быў адкрыты Мемарыяльны комплекс ахвярам фашызму, спаленых вёсках, воінам-вызваліцелям і землякам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Таксама, у Верхнядзвінскім раёне каля вёскі Прошка на мяжы Беларусі, Расіі і Латвіі размешчаны незвычайны помнік - Курган Дружбы.

Сёння Верхнядзвінск - сучасны горад, з развітай прамысловай вытворчасцю. Таксама ў горадзе функцыянуюць культурныя і адукацыйныя ўстановы.