Ліозна

Лёзна - адміністрацыйны цэнтр Лёзненскага раёна Віцебскай вобласці. Гарадскі пасёлак размешчаны ў месцы ўпадзення рэчкі Змейка ў раку Мошна ў 40 км ад Віцебска і 13 км ад мяжы з Расійскай Федэрацыяй. Праз Лёзна праходзіць лінія чыгункі Віцебск - Смаленск, а таксама аўтамабільныя дарогі Р21 Віцебск - Лёзна - мяжа РФ і Р109 Лёзна - Арэхаўск - траса М8.

Упершыню ў пісьмовых крыніцах Лёзна згадваецца ў XVI стагоддзі. На працягу двух стагоддзяў мястэчка належала знакамітаму беларускаму роду князёў Агінскіх. У выніку Першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 г. Лёзна ўвайшло ў склад Расійскай імперыі. Падчас вайны 1812 г. у Лёзна размяшчаўся французскі полк пяхотнай Вюртэмбергскай дывізіі генерала Маршала, у складзе якога таксама знаходзіўся вядомы мастак-баталіст Фабер дзю Фор. Мастак, натхнілі супрацьстаяннем двух вялікіх армій - французскай і рускай, напісаў цэлы шэраг карцін пра бітвы 1812 г. Пазней гэтыя карціны сталі сапраўднымі шэдэўрамі выяўленчага мастацтва.

Развіццю Лёзна спрыяла будаўніцтва лініі чыгункі Рыга-Арол, адкрытай ў 1857 г. Ужо да пачатку ХХ ст. у Лёзна працаваў лесапільны завод, дзейнічалі народнае вучылішча, бібліятэка, некалькі сінагог і храмаў.

У 1924 г. Лёзна увайшоў у склад БССР і стаў раённым цэнтрам. У 1938 годзе мястэчку быў прысвоены статус гарадскога пасёлка. У час Вялікай Айчыннай вайны (1941-1944 гг.) Лёзна было акупавана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Вядома таксама пра тое, што старэйшы сын Іосіфа Сталіна Якаў Джугашвілі трапіў у палон да немцаў у раёне Лёзна. Пасля вайны Лёзна быў адноўлены нанова. Пасля вызвалення пасёлка ад войскаў вермахта ў мястэчку ацалеў толькі адзін будынак мясцовай царквы.

Сёння Лёзна - невялікі пасёлак гарадскога тыпу з развітой прамысловасцю. Пасёлак здаўна славіцца апрацоўкай і вытворчасцю якаснага лёну.

Лёзна - гэта невялікі, ціхі і ўтульны пасёлак на самай мяжы з Расеяй. Наведаць яго можна па дарозе ў Віцебск ці Оршу. У Лёзна цікавасць для турыстаў ўяўляе ваенна-гістарычны музей. У экспазіцыі музея прадстаўлены прадметы археалогіі, выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, фота- і відэадакументы, этнаграфічныя калекцыі.