Брэсцкі абласны краязнаўчы музей

Брэсцкі абласны краязнаўчы музей зацвердзіў свае штаты ў красавіку 1950, на працягу года праводзіўся рамонт будынка, было выраблена музейнае абсталяванне, супрацоўнікамі сабрана больш за 200 музейных прадметаў, створана першая часовая выстава. 22 Чэрвень 1957 года была адкрыта першая экспазіцыя музея па наступных раздзелах: прырода, гісторыя краю з самых старажытных часоў да сучаснасці. У 1963 - 1964 гадах праводзіўся капітальны рамонт будынка і ішла праца над стварэннем новай пастаяннай экспазіцыі, якая была адкрыта ў 1965 годзе. У 1990 г. абласному краязнаўчаму музею быў выдзелен будынак па вул.К.Маркса, 60, пабудаваны ў пач. XX стагоддзя і уключаны ў зону гістарычнай планіроўкі і забудовы г. Брэста. У музеі адкрыта пастаянная экспазіцыя "Гісторыя Брэстчыны ад першабытнаабшчыннага ладу да I чвэрці ХХ стагоддзя». Яна размешчана ў шасці залах на плошчы 320 м². Тут прадстаўлена больш за 2000 экспанатаў, многія з якіх з'яўляюцца унікальнымі і экспануюцца ўпершыню. У экспазіцыі выкарыстаны сучасныя тэхнічныя сродкі, агучаныя дыярамы, дзейнічаюць рэканструкцыі, створаны інтэрактыўныя зоны. Кожны наведвальнік зможа адкыць для сябе цікавыя пазнавальныя і дзіўныя моманты. У музеі таксама працуе пастаянная экспазіцыя «Родная прырода». Прыродныя багацці нашай вобласці прадстаўлены натуральнымі экспанатамі, дыярамамі, фотаздымкамі. Экспазіцыя размешчана ў трох залах. Па экспазіцыях праводзяцца розныя тэматычныя экскурсіі, аглядныя экскурсіі для вучняў 1-3 класаў, працуюць 5 музейна-педагагічных праграм.

У фондах музея захоўваецца 166123 прадмета асноўнага фонду і 56907 прадметаў навукова-дапаможнага матэрыяла па стане на 01.01.2013 года. Музейны збор налічвае больш за 20 калекцый, частка якіх з'яўляецца унікальнымі. Гэта археалагічная, нумізматычная, этнаграфічная калекцыі, а таксама калекцыя прадметаў выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, якія паступілі з Брэсцкай мытні і якія з'явіліся асновай экспазіцыі аднаго з філіялаў.

Музей мае 4 філіяла:

Філіял «Археалагічны музей "Бярэсце"». Адчынены 2 Сакавіка 1982 на Шпітальным востраве (Валынскім умацаванні) Брэсцкай крэпасці на месцы дзядзінца старажытнага горада Бярэсця. З 1969 па 1981 гг. і ў 1988 г. пад кіраўніцтвам доктара гістарычных навук прафесара Лысенка Пятра Фёдаравіча праводзіліся раскопкі, у выніку якіх былі выяўлены больш за 220 драўляных пабудоў XI - XIII стст., тры вулічныя маставыя, частаколы, шматлікія прадметы матэрыяльнай культуры таго часу. У цэнтры павільёна - раскоп, які займае плошчу 1134 м². На глыбіні 4 метраў знаходзіцца частка рамеснага квартала - 28 драўляных жылых і гаспадарчых пабудоў XIII ст., Дзве вулічныя маставыя, частакол, рэшткі глінабітных печаў. Па абодвум бакам раскопу размешчаны экспазіцыйныя залы агульнай плошчай 252 м2. У экспазіцыі музея прадстаўлена каля 1000 прадметаў, якія раскрываюць наступныя тэмы: ўзнікненне і гісторыя старажытнага горада Бярэсце, планіроўка і забудова горада, жалезаапрацуючае рамяство, апрацоўка каляровых металаў, костарэзнае, гарбарнае рамёствы, прадзенне і ткацтва, ганчарства і дрэваапрацоўка, рэканструкцыя жылля бярэсцяніна (XIII ст.), земляробства, жывёлагадоўля, паляванне і рыбалоўства, гандаль, культура, а таксама гісторыя даследавання Бярэсця. У музеі працуюць два сувенірных кіёска.

Філіял «Выратаваныя мастацкія каштоўнасці». Адчынены 4 лютага 1989 года. Ён размяшчаецца ў маляўнічым будынку сядзібнага тыпу, якое было пабудавана ў 1925 - 1927 гг. па праекце польскага архітэктара Ю.Лісецкага і цяпер з'яўляецца помнікам архітэктуры. Гэта адзіны ў Беларусі музей, экспазіцыя якога складаецца з твораў мастацтва і прадметаў антыкварыяту, канфіскаваных мытнікамі пры спробе іх незаконнага вывазу за мяжу. У дзесяці залах пастаяннай экспазіцыі прадстаўлена больш за 300 экспанатаў. Самая шырокая і каштоўная частка збору музея - руская іканапіс XVI - пачатку XX стагоддзя. Найбольш старажытныя іконы ў экспазіцыі датуюцца XVI стагоддзем. У іх ліку - «Спас у сілах», «Маці Божая Уладзімірская», «Дабравешчанне». Ювелірнае мастацтва прадстаўлена вырабамі сусветна вядомай фірмы Фабержэ, іншых ювелірных фірмаў Расіі, сярэбранымі каўказскімі паясамі і кінжаламі. Музей мае невялікую, але разнастайную калекцыю фарфору вытворчасці вядомых еўрапейскіх заводаў. На шматлікіх выставах экспануюцца творы беларускага і замежнага мастацтва, творчыя працы навучэнцаў мастацкіх школ і студый Брэста, праводзяцца персанальныя выставы мастакоў Брэстчыны.

Філіял «Камянецкая вежа». Камянецкая вежа - унікальны помнік старажытнарускага абароннага дойлідства другой паловы XIII стагоддзя. Пабудавана паміж 1276-1288 гг. на беразе ракі Лясной па ўказанні Валынскага князя Уладзіміра Васількавіча. У плане вежа круглая. Уверсе трохі вузей, не мае вертыкальных і гарызантальных чляненняў. Унутры вежа падзелена на 5 ярусаў (паверхаў). Над верхнім ярусам размешчаны купальны звод. З 5 яруса на верхнюю пляцоўку вядзе каменная лесвіца-ход, якая праходзіць ў тоўшчы сцяны. 4 Верасня 2005 г. адкрыта новая экспазіцыя, якая займае плошчу 313,2 м² і размяшчаецца на пяці паверхах вежы ў пяці экспазіцыйных залах. На першым ярусе - рэканструкцыя фрагмента жыцця вежы канца XIII стагоддзя. Другі ярус музея прысвечаны археалагічнаму вывучэнню г. Камянца і Камянецкага раёна. Трэці ярус вежы распавядае аб палітычным, эканамічным, культурным жыцці Камянца ў складзе Вялікага Княства Літоўскага (XIV - XVII стст.). У чацвёртым ярусе вежы распавядаецца аб развіцці абарончага дойлідства Беларусі кон. XIII - пач. XVII стст., аб вежах Заходняга рэгіёну, пабудаваных паміж XIII - пач. XVI стст., пра рэстаўрацыі Камянецкай вежы. Пяты ярус вежы прысвечаны ваеннай гісторыі Камянца і Камянецкай вежы. На плошчы каля вежы арганізаваны продаж сувенірнай прадукцыі.

Філіял «Мастацкі музей». Адчынены 17 мая 2002 года ў Паўднёвай казарме Брэсцкай крэпасці. У аснову філіяла легла калекцыя выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва Брэсцкага абласнога краязнаўчага музея. У музеі 10 экспазіцыйных залаў, плошчай 1100 м² і дзве выставачныя залы плошчай 140 м². Экспазіцыя храналагічна ахоплівае ўвесь перыяд існавання Брэсцкай абласной арганізацыі Саюза мастакоў Беларусі і дазваляе ўявіць шлях развіцця выяўленчага мастацтва Брэстчыны другой паловы ХХ і пачатку ХХІ стагоддзя. Асобнай экспазіцыяй прадстаўлена дэкаратыўна-прыкладное мастацтва прафесійных майстроў, а таксама народная мастацкая творчасць: ткацтва і вышыўка, ганчарства, салома-і лозапляценне, роспіс па дрэве і шкле, мастацкая апрацоўка дрэва, творы самадзейных мастакоў.

Другая серада кожнага месяца ўстаноўлена днём бясплатнага наведвання музея.