Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік
Замовіць экскурсіюНацыянальны Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік пачаў фармавацца ў 1967 г. У 1968 г. выйшла «Палажэнне аб гісторыка-археалагічных запаведніках», а 20 лістапада Полацкі гарадскі савет дэпутатаў прыняў Пастанову аб ахоўнай зоне вакол Сафійскага сабора. Полацкі гісторыка-археалагічны запаведнік стаў філіялам Краязнаўчага музея, які ў сваю чаргу быў філіялам Віцебскага абласнога краязнаўчага музея. Пачынаючы з 1967 у Полацку сталі складвацца ўмовы для даследавання, рэстаўрацыі і музеефікацыі помнікаў археалогіі і архітэктуры. У 1969 г. пачалася рэстаўрацыя Сафійскага сабора, дзе планавалася адкрыццё музея атэізму. Аднак, музей атэізму быў пераведзены ў Гродна, а запаведніку ў 1985 быў нададзены статус самастойнага музейнага аб'яднання, філіялам якога стаў Полацкі краязнаўчы музей. У 1990 г. была прынята Пастанова «Аб Полацкім гісторыка-культурным запаведніку" і зацверджана Палажэнне "Аб Полацкім гісторыка-культурным запаведніку рэспубліканскага значэння». Экспазіцыі некаторых музеяў размешчаны ў помніках архітэктуры:
- Селішча і Гарадзішча (VI-VIII стст.);
- Запалоцце (1 тыс да н.э.);
- Верхні замак з Сафійскім саборам (XI-XVIII стст.);
- Ніжні замак з валам Івана Грознага (XVI ст.);
- Спаса-Праабражэнская царква з фрэскамі і падмуркі храма-пахавальні (XII ст.);
- Комплекс былога Бельчыцкага (Барысаглебскага) манастыра (XII ст.);
- «Домік Пятра I» (XVII ст.);
- Комплекс былога езуіцкага калегіума з падпорнай сцяной (XVIII ст.);
- «Цёплая» Еўфрасіннеўская царква (XIX ст.);
- Крыжаўзвіжанскі сабор (XIX ст.);
- Комплекс Богаяўленскага манастыра з саборам і брацкай школай (XVIII ст.);
- Лютэранская кірха (1888 г.);
- Чырвоны мост (XIX ст.).
Нацыянальны Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік - музейнае аб'яднанне з усімі функцыямі, уласцівымі музею і музею-запаведніку. Ён мае рэспубліканскае значэнне і абласное падпарадкаванне і ўяўляе сабой унікальную гістарычную тэрыторыю, помнікі якой ахоўваюцца, вывучаюцца, рэстаўруюцца і прыстасоўваюцца пад музейныя экспазіцыі. Усяго ж у складзе музея налічваецца 11 Полацкіх музеяў дэманстратыўнай плошчай 4 тыс. м2:
- Діцячы музей;
- Краязнаўчы музей;
- Музей беларускага кнігадрукавання;
- Музей-бібліятэка Сімяона Полацкага;
- Музей баявой славы;
- Музей гісторыі архітэктуры Сафійскага сабора;
- Музей-кватэра Героя Савецкага Саюза З.М. Тусналобавай-Марчанка;
- Музей традыцыйнага ручнога ткацтва Паазер'я;
- Прыродна-экалагічны музей;
- Стацыянарная выстава «Прагулка па Ніжне-Пакроўскай»;
- Мастацкая галерэя;
Агульная колькасць музейных прадметаў складае 85870, з іх асноўнага фонду 60894, навукова-дапаможнага - 24976. Музей мае сувенірную прадукцыю, прадстаўленую кнігамі, буклетамі, керамічнымі вырабамі з сімволікай, магніты, паштоўкі, лазапляценне, дыскі CD. Сам запаведнік з яго ахоўнай зонай, зонай рэгулявання забудовы, існуючымі і будучымі музеямі з'яўляецца ядром, вакол якога ствараюцца ўмовы для ператварэння гістарычнага Полацка ў горад-музей. У 2010 у склад Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка быў уключаны гісторыка-культурны комплекс "Поле ратнай славы", прысвечаны гісторыі Полацкага ўмацаванага раёна (размешчаны ў в. Гомель Полацкага р-на).
Музей узнагароджаны спецыяльнай прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь у намінацыі "Музейная справа" - 2005 г.
Асноўнымі напрамкамі работы навуковых супрацоўнікаў запаведніка з'яўляюцца: навукова-даследчая, навукова-фондавай, экспазіцыйна-выставачная і адукацыйна-выхаваўчая. Навукова-даследчая работа - адзін з асноўных накірункаў у рабоце запаведніка, на якім грунтуюцца ўсе астатнія віды музейнай дзейнасці: навуковае камплектаванне, рэстаўрацыя, захаванне фондаў, экспазіцыйна-выставачная, метадычная і адукацыйна-выхаваўчая работа. Навукова-даследчая работа прадугледжвае вывучэнне першакрыніц і праводзіцца ў адпаведнасці з профілямі існуючых і будучых музеяў згодна з планам музеефікацыі ўнікальнай гістарычнай тэрыторыі Полацка. Яна праводзіцца па наступных напрамках: Музеялогія, гісторыя, архітэктура, літаратура, мастацтва, беларускае кнігадрукаванне і выдавецкая дзейнасць, педагогіка, музейная сацыялогія, прырода рэгіёну, экалогія, этнаграфія. Навукова-фондавая работа звязана з даследаваннем пазнання каштоўнасці і матэрыяльнай сутнасці музейнага прадмета. Навуковая арганізацыя фондаў закліканая зафіксаваць значэнне музейных прадметаў для навукі, культуры ў цэлым і непасрэдна для дадзенага музея, а таксама іх пэўнае юрыдычнае становішча; стварыць умовы, якія б спрыялі іх працягламу захаванню, даследаванню і выкарыстанню ў музейных мэтах.
Фота - Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік
Экспазіцыі - Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік
- калекцыі дакументаў ўключаюць дакументы ў музеі беларускага кнігадрукавання, музеі-бібліятэцы Сімяона Полацкага.
- помнік прыроды ландшафты XI - XX стст.
- археалогія Гарадзішча VIII ст., Верхні замак Х ст., Ніжні замак ХVI ст., Вялікі пасад ХII ст., Бельчыцкі манастыр XII ст., Спаса-Еўфрасіннеўскі манастыр XII ст.
- калекцыі жывапісу, графікі, прыкладнога мастацтва, скульптуры XII - XX стст. ў мастацкай галерэі і іншых музеях, свецкія партрэты часоў Рэчы Паспалітай (XVIII ст.), асабістыя рэчы вядомых палачан.
- матылі дадзены каталог змяшчае інфармацыю аб чашуйчатакрылых Беларусі, прадстаўленых у экспазіцыі Прыродна-экалагічнага музея. Ён прысвечаны шырокай і разнастайнай групе насякомых - матылям.
- каталог абразоў размяшчае апісанне 14 твораў старажытнабеларускага іканапісу XVIII-XIX стст. з Полацкай зямлі, якія знаходзяцца ў пастаяннай экспазіцыі Мастацкай галерэі Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, і 12 твораў XVII-XIX стст. з розных рэгіёнаў Беларусі з калекцыі Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь. Абразок «Канстанцін і Алена" з стеатита (XI ст.).
- калекцыя посцілак ўключае калекцыю посцілак з музейнага збору Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведника
- калекцыя керамічных цацак фрагменты будаўнічых матэрыялаў з надпісамі і фрэскамі (XI-XII стст.)
- творы часоў Вялікай Айчыннай вайны уключае кнігі і брашуры, якія выходзілі на тэрыторыі СССР, у тым ліку на Беларусі, а таксама выданні акупацыйнага друку. Старадрукаваныя і рукапісныя кнігі
Графік працы Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік
- Адміністрацыя 08:00 - 17:00 выхадныя субота, нядзеля
- Каса 10:00 - 16:45 выхадныя панядзелак
- Экспазіцыі 10:00 - 17:45 выхадныя панядзелак