Гісторыка-культурны музей-запаведнік Заслаўе

Гісторыка-культурны запаведнік «Заслаўе» быў заснаваны пастановай Савета Міністраў БССР ад 31 снежні 1986 г. Дадатковае слова «музей» з`явілася ў яго назве толькі ў 1997 г. Яшчэ пазней, у 2001 г., музею-запаведніку быў прысвоены статус дзяржаўнай установы, хоць фактычна ён з'яўляўся такім з самага пачатку. Сёння гісторыка-культурны музей-запаведнік «Заслаўе» прадстаўляе сабой складаную сістэму аб`ектаў і ахоўных тэрыторый, аб`яднаных паміж сабой гістарычна, тэматычна і функцыянальна. Пад аховай запаведніка знаходзяцца 113 га старажытнай часткі горада, на якой знаходзяцца такія гістарычныя славутасці, як гарадзішча «Замэчак» (помнік археалогіі X-XII стст.), Гарадзішча «Вал» з былым кальвінскім зборам (гісторыка-культурны помнік XI-XVII стст. ), курганныя могільнікі X-XI стст., касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі (другая палова XVIII ст.). У фондах музея-запаведніка захоўваецца каля 16 тысяч музейных прадметаў, якія сфарміраваны ў 22 калекцыі.

У апошні час спіс музейных аб'ектаў запаведніка папоўніўся. У ліпені 2004 г. у Заслаўі ажыццявілася першая на тэрыторыі СНД музеефікацыя доўгатэрміновай агнявой кропкі (музей-ДОТ, аўтары экспазіцыі Камінскі В. В., Рак А.К.), а ў верасні 2005 г. пачала працаваць і першая ў нашай краіне экспазіцыя , прысвечаная беларускай міфалогіі - Дзіцячы музей міфалогіі і лесу (аўтар канцэпцыі Бондараў Е. А., аўтар экспазіцыі Казлоўскі У.І.). У рамках доўгатэрміновых перспектыўных праектаў музей-запаведнік збіраецца актуалізаваць пытанні музеефікацыі гарадзішча «Замэчак" і заслаўскага замка.