ekskursii.by

Экскурсіі па Беларусі - Беларускі экскурсійны партал

Праверыць заяўку

Брылёўскае поле

Замовіць экскурсію
Тып: Мемарыяльны комплекс Дата ўтварэння: 1812 - 1812 гг Статус: Без катэгорыі Барысаўскі раён, в. Брылі

Бярэзіна ў 1812 году – гэта ўжо ўстоянае спалучэнне – частка сусветнай гісторыі, апагей вайны 1812. На берагах ракі Бярэзіны пад Барысавам, у вёсцы Студзенка і на Брылёўскім поле вырашаўся лёс не толькі Напалеона і французскага войска, але і ўсёй Еўропы. Тут пісалася гісторыя - руская, французская, беларуская, польская, нямецкая, швейцарская. У лістападзе 1812 года падчас пераправы праз Бярэзіну ў вёскі Студенка загінула значная частка войскс Напалеона. Бярэзінская пераправа каля Барысава, па сведчанні гісторыкаў, стала самай змрочнай старонкай гісторыі войн Напалеона. Страціўшы каля 50 тысяч чалавек, вялікую частку артылерыі і абозаў, 26 лістапада французскае войска перастала існаваць як арганізаваная баявая сіла.

У памяць пра тыя падзеі, якія адбываліся ў Студзенке ў 1812 годзе, праз 24 гады былі ўсталяваны манументы. У 1836 годзе сюды прыехаў прадстаўнік генеральнага штаба рускага войска палкоўнік Якаўлеў, каб асабіста кіраваць працамі па ўсталёўцы памятнага манумента на месцы былых французскіх мастоў, да таго часу цалкам разбураных. З нагоды ўсталёўкі памятных знакаў было нават рашэнне імператара Мікалая I. Было ўсталявана два памятных слупа з насяканнем лацінскага «N» - Напалеон. Слупы былі афарбаваны. Колькі яны прастаялі невядома, але з часам іх не стала і ніхто ўжо ў канцы ХIХ стагоддзя сапраўды не ведаў, дзе знаходзіліся масты Эбле і Шасслу. У 1898 годзе барысаўскі абшарнік Іван Каладзееў правёў пошукі на месцы аднаго з мастоў, а ў 1901 г. на яго сродкі і добраахвотныя ахвяраванні грамадзян былі ўсталяваны на адлегласці прыкладна 170 метраў адзін ад аднаго на месцы былых мастоў Напалеона два памятных знака. На кожным памятным знаку была мемарыяльная дошка з надпісам, што тут, на гэтым месцы ў 1812 году знаходзіўся мост для артылерыі (на другім – мост для пяхоты), пабудаваны французамі з мэтай пераправы праз Бярэзіну і што знак усталяваны на добраахвотныя ахвяраванні жыхароў Барысава і павета. На кожным помніку меліся таксама барэльефы Напалеона I і Аляксандра I. Ужо гадоў праз 20 гэтыя помнікі зусім разбурыліся. Да 150-годдзю Айчыннай вайны ў Студенке на тым месцы, дзе быў мост для артылерыі ўсталяваны 15-ці тонавы валун з памятнай дошкай. Надпіс такі: «Тут на Бярэзіне 14 – 16 (26 – 28) лістапада 1812 года рускае войска пад камандаваннем М.І. Кутузава завяршыла разгром напалеонаўскіх войскаў»..

У 2002 году на месцы памятнага знака па праекце Н.В.Зарэцкага, там, дзе быў мост для пяхоты аднавілі тое, што было ў часы І.Х.Коладзеева. Гэта чатырохкутная тумба ярка-чырвонага колеру на ёй два белых медальёна з малюнкамі Напалеона і Аляксандра 1, а таксама дзве пліты з тэкстам на рускай мове і другая пліта з тэкстам на французскай мове. Тэкст такой: «Тут перапраўляўся праз Бярэзіну Імператар Напалеон са сваім войскам 14, 15 і 16 лістапада 1812 гады». Адразу за гэтым помнікам бліжэй да ракі ў 2002 году аднавілі драўляны слуп, такі ж, як быў тут першапачаткова, на ім пад брылём угары адна літара «N».

16 лістапада 1997 годзе на Брылевском поле быў адкрыты яшчэ мемарыяльны помнік. Ён прысвечаны французам, загінулым тут, у раёне вёскі Студзенка і Брылевского палі, прысвечаны тым падзеям, якія разгарнуліся тут у лістападзе 1812 гады. Аўтары помніка – мастак І.Місько і архітэктар Самцэвіч С.І.: на велізарнай грудзе граніту замацавана памятная дошка, дзе на французскім і беларускім мовах напісана: «На гэтым месцы армія Напалеона фарсіравала раку Бярэзіну 26 – 29 лістапада 1812 гады. Ва ушанаванне памяці салдат, якія загінулі ў той гадзіна».

На адкрыццё помніка прыехала вялікая група французаў, чые сваякі назаўжды засталіся на берагах Бярэзіны, узначальваў гэту цырымонію дырэктар парыжскага цэнтра напалеонаўскіх даследаванняў Фернан Бокур. Амбасадар Францыі ў Беларусі спадар Бернар Фасье ў сваім выступе з нагоды адкрыцці помніка сказаў: «У свядомасці французскага народа Бярэзіна асацыюецца з серыяй няшчасцяў, якія пераследвалі кампанію напалеонаўскага войска... Я схіляю сваю галаву перад памяццю французскіх і рускіх салдатаў, якія ваявалі тут. Я схіляю сваю галаву перад беларускай зямлёй, якая стала прытулкам для гэтых салдатаў». 26 лістапада 2006 гады поруч гэтага помніка адбылася цырымонія пахавання французскіх салдатаў, загінулых у 1812 году. У гэтай цырымоніі прынялі ўдзел дыпламаты шматлікіх краін, святары, прадстаўнікі грамадскасці. Гулялі ваенныя духавыя аркестры з Беларусі і Францыі. Гучалі залпы са старадаўніх прылад, ад якіх поле зацягвала парахавым дымам. З гаворкай на цырымоніі выступіў амбасадар Францыі ў Беларусі Стэфан Шмялеўскі.

Сёння на Брылеўскам полі штогод у лістападзе праводзяцца касцюмаваныя рэканструкцыі баёў і пераправы,у якой бяруць удзел прадстаўнікі гістарычных клубаў Польшчы, Францыі, Расіі, Германіі.

раскрыць увесь тэкст

Фота - Брылёўскае поле

Індывідуальныя і карпаратыўныя экскурсіі - Брылёўскае поле

Размяшчэнне на карце - Брылёўскае поле

Адрас Барысаўскі раён, в. Брылі GPS Google: 54.318225′ N, 28.349754′ E