Брылёўскае поле

Брылёўскае поле – гістарычнае месца, звязанае з драматычнымі падзеямі вайны 1812 года. Тут, на берагах ракі Бярэзіны, у лістападзе 1812 года вырашалася лёс французскай арміі падчас яе адступлення. Бярэзінская пераправа стала апошняй буйной бітвай Напалеона ў гэтай кампаніі і скончылася поўным разгромам яго войскаў. Гісторыкі называюць гэтыя падзеі трагечнай кульмінацыяй вайны 1812 года, бо менавіта тут, страціўшы каля 50 тысяч чалавек, Напалеон канчаткова страціў кантроль над арміяй. Сёння Брылёўскае поле – гэта мемарыяльны комплекс, важны для разумення гісторыі не толькі Беларусі, але і ўсёй Еўропы. Турысты могуць наведаць гэтае месца ў рамках экскурсій па Беларусі, каб глыбей адчуць дух эпохі і ўбачыць мясціны, дзе стваралася гісторыя.

Гістарычная значнасць

Бярэзіна 1812 года – гэта не проста назва ракі, а сімвал ваеннай катастрофы і канца напалеонаўскіх заваяванняў. Пераправа праз Бярэзіну каля вёскі Студзёнка стала самым трагічным момантам адступлення французскай арміі. У лістападзе 1812 года руская армія пад камандаваннем Кутузава акружыла французскія войскі, прымусіўшы іх у спешцы наводзіць масты і ратавацца праз ледзяную раку. Нягледзячы на адчайныя спробы выратавацца, большая частка войскаў загінула ў вадзе або пад ударамі рускай артылерыі. Гэтыя падзеі аказалі велізарны ўплыў на ход еўрапейскай гісторыі, а месца бітвы стала мемарыялам, ушанаваным у Беларусі, Расіі, Францыі і іншых краінах.

На Брылёўскім полі і ў вёсцы Студзёнка можна ўбачыць захаваныя сляды тых падзей. Тут стваралася гісторыя адразу некалькіх народаў: рускіх, французаў, беларусаў, палякаў, немцаў і швейцарцаў. Таму гэтае месца цікавае не толькі гісторыкам, але і звычайным падарожнікам, якія хочуць лепш зразумець лёсавызначальныя падзеі XIX стагоддзя.

Помнікі і мемарыялы

Першыя памятныя знакі на Брылёўскім полі з'явіліся яшчэ ў 1836 годзе па загадзе імператара Мікалая I. Тады на месцы разбураных французскіх мастоў былі ўстаноўлены два памятныя слупы з лацінскай літарай «N» (Напалеон). Пазней яны зніклі, і да канца XIX стагоддзя ўжо ніхто дакладна не ведаў, дзе знаходзіліся масты Эбле і Шаслу.

У 1898 годзе даследчык Іван Каладзееў правёў археалагічныя раскопкі і вызначыў дакладнае месца пераправы. У 1901 годзе на яго сродкі і ахвяраванні жыхароў Барысава былі ўзведзены два памятныя знакі – на месцы мастоў для артылерыі і пяхоты. На мемарыяльных дошках было ўказана, што менавіта тут прайшла Бярэзінская пераправа. Помнікі прастаялі каля 20 гадоў, пасля чаго былі разбураны.

У 1997 годзе на Брылёўскім полі быў адкрыты новы мемарыяльны комплекс у гонар французскіх салдат, загінулых у 1812 годзе. У 2002 годзе на месцы старога памятнага знака была адноўлена тумба ярка-чырвонага колеру з белымі медальёнамі, якія адлюстроўваюць Напалеона і Аляксандра I. Таксама быў узнаўлены драўляны слуп з літарай «N», аналагічны таму, што стаяў тут у XIX стагоддзі.

Кожны год 26 лістапада на Брылёўскім полі праходзяць урачыстыя мерапрыемствы, прысвечаныя памяці загінулых. У 2006 годзе тут адбылася цырымонія перапахавання парэшткаў французскіх салдат, знойдзеных падчас раскопак. На мерапрыемстве прысутнічалі дыпламаты, гісторыкі і прадстаўнікі Францыі, Расіі, Беларусі і іншых краін.

Экскурсіі з наведваннем Брылёўскага поля

Сёння Брылёўскае поле з'яўляецца папулярным аб'ектам гістарычнага турызму, які прыцягвае як беларускіх, так і замежных падарожнікаў. Наведаць гэтае месца можна ў рамках экскурсій па Беларусі, якія ўключаюць агляд помнікаў, месцаў бітваў і расповед пра ваенную кампанію 1812 года. Гіды падрабязна расказваюць пра падзеі пераправы, паказваюць памятныя знакі і дзеляцца цікавымі фактамі пра лёс Напалеона і яго арміі.

Для турыстаў даступная экскурсія з Мінска на Брылёўскае поле. Гэты маршрут дазволіць не толькі зручна дабрацца да мемарыяльнага комплексу, але і даведацца падрабязнасці пра апошнюю бітву Напалеона на тэрыторыі Беларусі. Забраніраваць экскурсію з наведваннем Брылёўскага поля можна ў любы час года, але асабліва ўражваючымі такія паездкі становяцца ў лістападзе, калі тут праходзяць касцюмаваныя рэканструкцыі бітвы. Штогод на Брылёўскім полі збіраюцца сотні ўдзельнікаў гістарычных клубаў з Польшчы, Францыі, Расіі, Германіі, каб аднавіць падзеі пераправы 1812 года. Турысты могуць убачыць, як праходзілі баі, як выглядалі салдаты той эпохі і нават пачуць стрэлы старадаўніх гармат. Гэта захапляльнае відовішча дапамагае адчуць атмасферу тых далёкіх часоў і лепш зразумець падзеі, якія змянілі ход еўрапейскай гісторыі.