ekskursii.by

Экскурсіі па Беларусі - Беларускі экскурсійны партал

Праверыць заяўку

Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь

Замовіць экскурсію
Тып: Гістарычны Выставачныя экспазіцыі: 5 Размяшчэнне: Мінск, Мiнская вобласць

Дзейнасць Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь цесна звязана з працэсамі станаўлення айчыннай музейнай справы ў пачатку ХХ ст. У 1906 г. быў прыняты закон, які дае губернскім уладам права сцвярджаць статуты новых недзяржаўных устаноў. Гэта прывяло да ўзнікнення ў гарадах архіўных камісій, таварыстваў аматараў прыродазнаўства, этнаграфіі і археалогіі. Царкоўна-археалагічныя грамадства існавалі ва ўсіх губернскіх гарадах Беларусі. У прыватнасці, у Мінску царкоўна-археалагічны камітэт быў створаны ў 1908 г. Па яго ініцыятыве і ў сувязі з правядзеннем мерапрыемстваў, прысвечаных памяці князя Канстанціна Астрожскага, у тым жа годзе быў адкрыты Мінскі царкоўны гісторыка-археалагічны музей, які займаўся зборам царкоўных старажытнасцяў. Царкоўны музей стаў правобразам будучых музеяў краіны, а прадметы з яго калекцый сёння захоўваюцца ў зборах беларускіх музеяў. Што тычыцца пытанняў пераемнасці Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь, на карысць гэтага той факт, што шэраг матэрыялаў музейнага збору, у прыватнасці, абразы, фатаграфіі, творы друкаванай графікі, дакументы маюць паходжанне з Мінскага царкоўнага гісторыка-археалагічнага музея. У 1919 г. Народны камісарыят асветы прыняў рашэнне адкрыць у Мінску першы дзяржаўны музей, які атрымаў назву Абласнога і размяшчаўся ў будынку былога Дваранскага сходу. 1923 год - найважнейшы ў гісторыі музейнай справы Беларусі. Прынятая ў гэтым годзе пастанова Савета народных камісараў "Аб рэгістрацыі, прыёме на ўлік і ахове помнікаў мастацтва, мінулага, побыту і мясцовай прыроды, якія з'яўляюцца ўласнасцю устаноў і таварыстваў, а таксама прыватных асоб" стварыла прававую базу дзейнасці дзяржаўных музеяў БССР. Абласны музей быў ператвораны ў Беларускі дзяржаўны музей (БДМ). У адпаведнасці з "Палажэннем", распрацаваным музейнай камісіяй Акадэмічнага цэнтра Народнага камісарыята асветы БССР на чале з П.Харлампавічам, Беларускі дзяржаўны музей выконваў функцыі "цэнтральнай ўстановы для захоўвання прадметаў і калекцый мастацкага, гісторыка-археалагічнага і этнаграфічнага характару, якія маюць агульнарэспубліканскае і агульнанавуковае значэнні". Музей меў філіялы (аддзяленні) у Віцебску, Магілёве, Гомелі. У Беларускі ў Дзяржаўны Музей павінны былі сцякацца ўсе помнікі агульнарэспубліканскага значэнія. Перыяд 1925-1926 гг. - час інтэнсіўнага камплектавання фондаў, а таксама стварэння і адкрыцця ў 1926 г. музейнай экспазіцыі. У 1928 г., калі дырэктарам установы быў В.Ластовскій, музей быў перайменаваны ў Беларускі дзяржаўны культурна-гістарычны музей, у 1930 г. - Мінскі сацыяльна-гістарычны музей. У сувязі з дзяржаўнай палітыкай, якая прадугледжвае продаж за мяжу мастацкіх і гістарычных помнікаў з мэтай атрымання валютных сродкаў, пачынаючы з 1919 г. са збору музея былі канфіскаваныя іконы, а таксама карціны вядомых рускіх і беларускіх мастакоў. Менавіта ў гэты час са збору беларускіх музеяў зніклі гравюры А.Дюрера, фламандскія габелены, слуцкія паясы і многае іншае. З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны калекцыі музеяў, якія знаходзіліся ў цэнтры рэспублікі, у тым ліку і былога БДМ, не паспелі эвакуіраваць - яны былі вывезены ў Нямеччыну або знішчаны. Пасляваенная гісторыя Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь пачынаецца з 1957 года, калі Савет Міністраў Беларускай ССР прыняў пастанову аб стварэнні Беларускага дзяржаўнага гісторыка-краязнаўчага музея. У 1964г. у Мінску ствараецца Дзяржаўны музей БССР, а 2 лістападзе 1967г. адкрываецца яго першая экспазіцыя. У 1991г. Дзяржаўны музей БССР перайменаваны ў Нацыянальны музей гісторыі і культуры Беларусі. 9 верасня 2009 г. музей атрымаў новую назву - Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь.

Дэманстрацыйная плошча залаў складае 1376 м2. У музеі працуюць 4 пастаянных і 4 часовых перасоўных экспазіцый. Агульная колькасць музейных прадметаў налічвае 400 тысяч адзінак захоўвання, з іх асноўны фонд складае 370 тысяч, навукова-дапаможны - 30 тысяч. Музей узнагароджаны Дыпломам 2-ступені Нацыянальнага конкурсу "Мастацтва кнігі - 2013" - ўзнагароджана выдавецтва «Тэхналогія» за кнігу Юрыя Лаўрыка "Кнігі і кніжныя зборы Куцеінскага Богаяўленскага манастыра ў Куцейна ў сярэдзіне ХVII ст.". У рамках конкурсу "Музеі Беларусі - трэцяму тысячагоддзю" - стаў пераможцам у намінацыі "Лепшая партнёрская дзейнасць", дзякуючы праектам, рэалізаваным пры падтрымцы кампаніі Japan Tobacco International і ААТ "Белзнешэканомбанк". Альбом "Рарытэты Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь" стаў лаўрэатам у намінацыі "Лепшае музейная выданьне".

У рамках культурна-масавых мерапрыемстваў праводзяцца лекцыі "З гісторыі іканапісу (для школьнікаў 7-11 кл.)", у якой распавядаецца пра тое, як пішуцца іконы, пра іканапісныя тэхнікі, а таксама пра тое, якія выявы сустракаюцца на вобразах і што яны азначаюць. Лекцыя знаёміць слухачоў з асноўнымі іканаграфічных тыпамі вобразаў Ісуса Хрыста (Гасподзь Уседяржацель, Спас Нерукатворны і іншыя) і Маці Божай (Адзігітрыя, Оранта і інш.) Лекцыя суправаджаецца паказам ікон са збору музея. Лекцыя аб Беларускім народным лялечным тэатры "Батлейка" (для школьнікаў 1-11 кл.) знаёміць школьнікаў з гісторыяй стварэння тэатра, з працай акцёра-батлеечніка і пра сакрэты стварэння лялек для спектакляў. Напрыканцы лекцыі дэманструецца класічны спектакль "Цар Ірад». Лекцыя "З гісторыі даспехаў" (для школьнікаў 3-11 кл.) распавядае пра "барацьбу" ахоўнай экіпіроўкі на працягу XVI ст. - першай палове ХХ стст.. Для нагляднасці будуць прадастаўлены разнастайныя элементы і дэталі ахоўнай экіпіроўкі са збору музея. Лекцыя "Да зорак Сусвету" (для школьнікаў 1-11 кл.) дае адказы дзецям на пытанні: "Навошта ляцець у космас? Навошта касманаўту скафандр? Што такое дом касманаўтаў і як ён абсталяваны? Што такое бязважкасць? і інш." Яны ўбачаць гідракамбінезон і наземны аварыйны запас (НАЗ), пальчаткі ад скафандра і ежу касманаўтаў, гігіенічны набор і многае іншае з таго, што перададзена ў дар музею першым беларускім касманаўтам П.І. Клімуком. Лекцыя "Як з'явіліся грошы ці Гісторыі з кішэні" (для школьнікаў 5-11 кл.) Дае адказы на пытанні: "Дзе і калі з'явіліся першыя грошы? Што такое манета? Калі і адкуль прыйшлі грошы на тэрыторыю Беларусі? і інш." Школьнікі даведаюцца аб тым, што вывучаюць такія навукі, як нумізматыка, баністыка, эканоміка, і пазнаёмяцца з іх асноўнымі паняццямі. Лекцыя суправаджаецца паказам слайдаў. Лекцыя "Слуцкія паясы і шляхецкае адзенне" (для школьнікаў 7-11 кл.) расказвае пра тое, хто заснаваў вядомую Слуцкую мануфактуру, аб тэхніцы вырабу і мастацкіх асаблівасцях паясоў, а таксама нацыянальнай шляхецкай вопратцы і спосабах нашэння паясоў. Лекцыя суправаджаецца мультымедыйнай прэзентацыяй. Лекцыя "Мінск: учора і сёння" (для школьнікаў 5-11 кл.) дзякуючы паштоўкам з выявамі старога Менску дазваляе слухачам здзейсніць невялікае гістарычнае падарожжа па вуліцах і парках горада канца ХІХ - пачатку ХХ стст. Лекцыя суправаджаецца паказам мультымедыйнай прэзентацыяй. Музейны занятак "Далёкі прадзедаў заповет" (для школьнікаў 1-2 кл.) у непасрэднай і захапляльнай атмасферы, праз гульню дазваляе атрымаць першаснае ўяўленне пра жыццё першабытнага чалавека, яго стаўленні да прыроды. Слухачы самі паспрабуюць зляпіць гаршчочак з гліны, упрыгожыць яго старадаўнім узорам, як рабілі ў даўні час іх продкі. Музейны занятак "Археалагічныя раскопкі" (для школьнікаў 4-5 кл.) прапануе на некаторы час стаць памочнікамі археолага, а дакладней - дапамагчы правесці археалагічныя раскопкі на ўяўным гарадзішчы жалезнага веку "Малышкі". Дзеці не толькі даследуюць культурныя пласты, але і вызначаюць напрамкі света, вядуць палявой дзённік, складаюць план раскопу. Музейны занятак "Сакрэты ткацкага рамяства" (для школьнікаў 4-11 кл.) знаёміць з некаторымі музейнымі прадметамі ў экспазіцыі "Старажытная Беларусь". На ўласным вопыце слухачы пазнаёмяцца са старадаўняй тэхнікай ткацтва на бердечке: саткуць паясок, які забяруць сабе на памяць. Інтэрактыўная гульня «Хто шукае, той знойдзе» разлічана на дзяцей і дарослых, сямейных наведвальнікаў - усіх тых, каму не абыякавы гісторыя, каго прыцягвае атмасфера пазнавальнай гульні, хочацца нетрадыцыйна і з карысцю правесці свой вольны час. Яна зроблена ў лепшых традыцыях інтэлектуальных квэстаў (Сутычка, Сустрэча, DozoR, Мазгавой штурм). Экспанаты падкажуць адказы, і Вы самі зробіце для сябе важныя адкрыцці. Гульня - гэта не пасіўная экскурсія, а інтэрактыўнае падарожжа па старонках гісторыі, дзе прадметы адкрываюць Вам свае таямніцы. Працягласць гульні 1 - 1,5 гадзіны. Усе культурна-масавыя мерапрыемствы праводзяцца па папярэднім запісе. У музеі можна набыць сувенірную прадукцыю: календары, паштоўкі, нататнікі, магніты і г.д.

Музей ажыццяўляе актыўную навукова-даследчую дзейнасць, арганізоўвае і праводзіць навуковыя канферэнцыі, чытанні, круглыя ​​сталы. Вынікі навукова-даследчай працы, рэстаўрацыйнай дзейнасці знаходзяць адлюстраванне ў публікацыях, музейных выданнях, прэзентацыях і інш.

Фота - Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь

    Экспазіцыі - Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь

    1. ”Старажытная Беларусь” Калекцыі "Археалогія першабытнасці", "Археалогія Сярэднявечча", "Вайсковае абмундзіраванне і рыштунак", "Дакументы", "Карты. Планы. Схемы", "Кераміка", "Метал", "Музычныя інструменты", "Нумізматыка", "Сфрагістыка" , "Традыцыйна-бытавая культура", "Фалерыстыка". Экспазіцыя "Старажытная Беларусь" ахоплівае перыяд айчыннай гісторыі ад эпохі неаліту да ХІХ ст. Яна распавядае пра першапачатковае засяленне тэрыторыі нашай краіны, ўзнікненне племянных саюзаў крывічоў і дрыгавічоў, узнікненне першых на тэрыторыі Беларусі дзяржаўных утварэнняў, стварэнне Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, знаходжанне Беларусі ў складзе Расійскай імперыі. Экспанаты расказваюць пра першыя паселішчы людзей на нашых землях, іх заняткі, вераванні, паступовае развіццё цывілізацыі. Сярод іх знаходзяцца бясцэнныя гістарычныя артэфакты: драўлянае рало І ст. н.э., прадметы першабытнага мастацтва і ўпрыгажэнні, шахматныя фігуркі ХІІ - ХІІІ стст., зброя, рыштунак і іншае. У асобным раздзеле асвятляецца гісторыя кніжнай справы ў Беларусі ў XVI - ХІХ стст., а таксама дзейнасць асветніка Францыска Скарыны.
    2. ”Гісторыя Беларусі XVI - XVIII стагоддзяў у партрэтах і геральдыцы” калекцыі "Археалогія Сярэднявечча", "Вайсковае абмундзіраванне і рыштунак", "Каштоўныя металы і камяні", "Дакументы", "Карты. Планы. Схемы", "Нумізматыка", "Сфрагістыка", "Кнігі, брашуры, буклеты", "Фалерыстыка". Экспазіцыя распавядае пра перыяд Рэчы Паспалітай. Прадстаўленыя ў зале палотны сабраныя ў своеасаблівыя галерэі - кіраўнікоў і выдатных дзеячоў дзяржавы, прадстаўнікоў духавенства, шляхты. У родавых галерэях партрэты Завішаў і Радзівілаў дапаўняюць радаводы, выкананыя на падставе навейшых даследаванняў. Зала падзелена на дзве часткі, у адной знаходзіцца своеасаблівая галерэя Завішаў, частка галерэі Радзівілаў, а таксама калекцыі зброі, шкла і фарфору. У другой - партрэты Радзівілаў, выявы каралёў і вядомых палітычных, рэлігійных дзеячаў дзяржавы, сярод якіх Канстанцін Астрожскі, Стэфан Баторый, Леў Сапега, Георгій Каніскі, Тадэвуш Касцюшка і інш. Тут жа прадастаўлены калекцыі нумізматыкі і сфрагістыкі. Рарытэтныя ўзоры халоднай і агнястрэльнай зброі падкрэсліваюць мужныя рысы персанажаў, намаляваных на "сармацкіх" партрэтах. Вырабы з каштоўнага фарфору, вытанчаныя куфлі і фужэры са шкла даюць уяўленне аб развіцці мануфактурнай вытворчасці прадметаў раскошы. У экспазіцыі можна ўбачыць жаночы ўбор багатай віцебскай гараджанкі XVIII ст., акрамя таго, наведвальнікі маюць магчымасць аддаць належнае майстэрству сучаснай рэканструкцыі гербаў са старажытных гербоўнікаў (аўтарскія працы мастака А.Леўчыка). Асноўнай і дамінуючай часткай экспазіцыі з'яўляецца партрэтны жывапіс. Усе прадстаўленыя музейныя прадметы: жывапіс, касцюмы, зброя, дакументы, кнігі, дробная пластыка, прадметы раскошы - маюць высокую гістарычную і мастацкую каштоўнасць.
    3. ”Водбліскі ваеннай славы (еўрапейская зброя і вайсковае абмундзіраванне ХІХ - першай паловы ХХ ст.) калекцыі: "Вайсковае абмундзіраванне і рыштунак", "Зброя халодная", "Зброя агнястрэльная", "Боепрыпасы". Выстава адлюстроўвае развіццё вайсковай справы за 150-гадовы перыяд, з часу напалеонаўскіх войнаў да канца Другой Сусветнай вайны. На выставе прадстаўлена каля 100 адзінак халоднай зброі (пяхотныя і кавалерыйскія шпагі і палаш, казачыя шашкі, абардажная халодная зброя флоту і інш.) і 60 адзінак агнястрэльнай зброі (стрэльбы і пісталеты з крамянёвымі і капсульнымі замкамі, вінтоўкі, пісталеты-кулямёты і інш.), рарытэтныя ўзоры вайсковага абмундзіравання і рыштунку (фрачныя мундзіры і полукафтаны, ківеры, фуражкі і інш.) Большая частка прадметаў экспануецца ўпершыню. Асобны раздзел выставы - мемарыяльныя комплексы, прысвечаныя значным савецкім ваеначальнікам перыяду Вялікай Айчыннай вайны (Г.К. Жукаву, Н.Я. Чыбісаву), у тым ліку ўраджэнцам Беларусі (А.І. Антонаву, А.С. Дземяшкевічу, Б.А . Пігарэвічу, Л.В. Грінвальд-Мухе), якія зрабілі значны ўнёсак у справу агульнай перамогі.
    4. ”Мастацтва ў гарадской культуры ХІХ - пачатку ХХ стагоддзя” калекцыі: "Апараты. Прылады", "Каштоўныя металы і камяні", "Дакументы", "Карты. Планы. Схемы", "Кераміка", "Кнігі, брашуры, буклеты", "Мэбля", "Метал", "Музычныя інструменты", "Перыядычны друк", "Тара. Этыкетка. Упакоўка", "Філатэлія", "Фонапомнікі", "Фотадакуманты", "Гадзіннік". Экспазіцыя закранае гістарычныя і культурныя аспекты жыцця беларускіх гарадоў азначанага перыяду. Для ХІХ ст. характэрны вялікая цікавасць да гуманітарных навук, літаратуры, мастацтву. Гэта вызначыла стыль эпохі і тое вялікае месца, якое займалі выяўленчае мастацтва, музыка, тэатр ў гарадской культуры. На жывапісных палотнах і графічных работах можна ўбачыць тыя гістарычныя падзеі і з'явы, якія адбываліся ў дадзеную эпоху, твары людзей, якія адыгралі пэўную ролю ў гісторыі. Наведвальнікі маюць магчымасць пазнаёміцца ​​з гісторыяй развіцця мастацтва фатаграфіі, прафесійнага тэатра, музыкі ў Беларусі, прасачыць развіццё гарадской моды, традыцыі правядзення вольнага часу. Многія калекцыі Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь знайшлі адлюстраванне ў гэтай шматпланавай экспазіцыі: творы выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, фотаздымкі, плакаты, паштоўкі, музычныя інструменты, мастацкае шкло і многае іншае. Пераканаўча прадастаўлены стыль мадэрн, які панаваў у эстэтыцы таго часу: мэбля, габелены, фарфор. Вялікае месца ў экспазіцыі адведзена заходнееўрапейскаму мастацтву: твораў графікі, жывапісу, скульптуры, выкананым мастакамі Францыі, Італіі, Германіі, Галандыі. Усе яны ўпрыгожвалі побыт гараджан, беражліва захоўваліся нашчадкамі. У экспазіцыі прадстаўлены матэрыялы, звязаныя з жыццём і дзейнасцю вядомых прадстаўнікоў беларускай культуры і гісторыі: сям'і Багдановічаў, хірурга Р.Яноўскага, спартсмена В.Сакалдзінскага, графа К.Чапскага, а таксама творы Ю.Пэна, Я.Кругера, Н.Орды і іншых. Значная частка матэрыялаў тычыцца непасрэдна гісторыі горада Мінска.
    5. ”Скарбы Беларусі” калекцыі: "Каштоўныя металы і камяні", "Нумізматыка", "Валерыстыкі", "Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва". Экспазіцыя ўяўляе навукова апрацаваныя манетныя і манетна-рэчавыя комплексы практычна ўсіх гістарычных эпох: рымскія дэнарыя III - IV стагоддзяў, скарб ювелірных упрыгожванняў VI - VII стагоддзяў з гарадзішча «Выспянская гара», манетна-рэчавы скарб канца ІХ стагоддзя з Брылёўскага поля, знакаміты "пояс Вітаўта" - помнік канца XIV - пачатку XV стагоддзя, знойдзены каля вёскі Літва Маладзечанскага раёна, манетны скарб пачатку XVIII стагоддзя з вёскі Самаровічі, мінскі манетна-рэчавы скарб канца 1910-х гадоў і іншыя. Схаваны ў таемным месцы, скарб у мінулым лічыўся звычайным спосабам захоўвання грошай ці каштоўнасцяў, своеасаблівым сейфам ў неспакойныя часы. Сёння гэта матэрыяльнае сведчанне гістарычных падзей і працэсаў, важная крыніца ведаў для гісторыкаў, нумізматаў. Не толькі грашовая сістэма краіны, яе законы, эвалюцыя адлюстраваны ў скарбах, але і міжнародныя кантакты ў галіне палітыкі, эканомікі, культуры. Часам яны здольныя распавесці пра трагічны лёс сваіх уладальнікаў. Некаторыя з іх - выпадкова страчаныя, іншыя служылі ў якасці ахвярапрынашэння багам, каб задобрыць іх і заручыцца заступніцтвам ў гандлёвых і ваенных справах. Манетныя скарбы - найбольш частая знаходка ў Беларусі. Разам з тым, сустракаюцца і манетна-рэчавыя скарбы, у склад якіх уваходзяць ювелірныя вырабы, прадметы рэлігійнага культу, посуд. У зборы Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь 117 скарбаў, якія адлюстроўваюць гісторыю гандлёва-эканамічных адносін і грашовага звароту на беларускіх землях ад часоў рымскіх уплываў ІІІ - IV стагоддзяў да пачатку ХХ стагоддзя і з геаграфічнага пункту гледжання якія ахопліваюць практычна ўсю тэрыторыю Беларусі. Многія з гэтых артэфактаў занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь.

    Графік працы Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь

    Размяшчэнне на карце - Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь

    Адрас 220030, Рэспубліка Беларусь, г.Мінск, вул. К. Маркса, 12 GPS Google: 53.896809′ N, 53.896809′ E