Астравец

Астравец - адміністрацыйны цэнтр Астравецкага раёна Гродзенскай вобласці. Размешчаны на беразе ракі Лоша ў 14 км ад Літвы, у 150 км ад г. Мінска.

Першае пісьмовае згадванне аб Астраўце датуецца 1468 годам і звязана з імем кіеўскага ваяводы Марціна Гаштольда, які заснаваў у мястэчку касцёл і дамініканскі манастыр. У 1542 г. пасля смерці апошняга прадстаўніка роду Гаштольдаў Станіслава Астравец перайшоў да Вялікага князя Літоўскаму Жыгімонта I Старога, а пасля да яго сына - Жыгімонта Аўгуста. Апошні падараваў маёнтак Гераніму Карыцкаму ў 1546 годзе. З тых часоў Астравец паспеў змяніць мноства гаспадароў. Назва горада паходзіць ад умацаванага вострава, размешчанага на беразе ракі Лоша. Менавіта з гэтага месца пачалося развіццё горада.

У 1600 г. Астравец з усімі прыналежнымі яму фальваркамі і вёскамі на 185 гадоў становіцца ўласнасцю аднаго з самых старажытных родаў Вялікага княства Літоўскага - Корсакаў. У 1794 г. Астравец становіцца цэнтрам нацыянальна-вызвольнага паўстання Тадэвуша Касцюшкі. З сярэдзіны траўня да 26 чэрвеня 1796 г. мястэчка знаходзілася пад уладай паўстанцаў. У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 г. Астравец становіцца часткай Расійскай імперыі. Вялікі штуршок да развіцця горад атрымаў ў 1872 г. у сувязі з будаўніцтвам чыгункі Мінск-Гудагай-Вільня.

Падчас Першай сусветнай вайны ў перыяд з 1915 па 1918 гг. Астравец быў акупаваны германскімі войскамі, а ў 1919-1920 гг. - польскімі. Па выніках Рыжскага мірнага дагавору 1921 г. Астравец адышоў да Польшчы ў складзе якой знаходзіўся да 1939 г. З 1939 г. - у складзе БССР. Астравец быў заняты нямецка-фашысцкімі захопнікамі 27 чэрвеня 1941 г. Падчас Вялікай Айчыннай вайны на тэрыторыі раёна дзейнічала яўрэйскае гета. Ад гітлераўцаў Астравец быў вызвалены партызанскай брыгадай ім. ЦК КП (б) Б 3 ліпеня 1944 г. Партызаны ўтрымлівалі горад да падыходу Чырвонай Арміі, якія 6 ліпеня 1944 г. канчаткова разграміла нямецкія войскі.

У паваенны час горад актыўна аднаўляўся - былі адкрыты лесапілка, кардонны камбінат, медыцынскае вучылішча. Чарговы этап развіцця Астраўца пачаўся пасля падпісання прэзідэнцкага ўказа аб будаўніцтве побач з горадам першай у Беларусі АЭС. У сувязі з будаўніцтвам электрастанцыі, у Астраўцы ўзвялі сотні дадатковых квадратных метраў жылля, абнавілі гарадскую інфраструктуру і стварылі новыя працоўныя месцы. Значна вырасла колькасць насельніцтва горада, якая, па прагнозах, павінна павялічыцца ўдвая пасля ўводу ў эксплуатацыю АЭС.

У Астраўцы захавалася некалькі архітэктурных помнікаў культуры. Сярод іх - касцёл Космы і Даміяна, збудаваны ў 1785-1787 гг. на месцы старажытнага касцёла і кляштара дамініканаў. У XIX ст. пасля рэканструкцыі храм набыў рысы неакласіцызму і быў пераасвенчаны ў праваслаўную царкву. Другі Астравецкі касцёл Адшукання Cвятого Крыжа быў пабудаваны ў 1910-1911 гг. у нэараманскім стылі з рысамі неаготыкі.

Цікавасць для турыстаў, якія наведваюць горад уяўляе Цэнтр рамёстваў - самабытны ачаг культуры па адраджэнню, захаванню і распаўсюджванню традыцыйных рамёстваў, дзе не толькі адраджаюцца страчаныя тэхналогіі, але і ствараюцца новыя віды і жанры прыкладной, мастацкай творчасці. У цэнтры прадстаўлены такія традыцыйныя віды рамёстваў як саломапляценне, аплікацыя, інкрустацыя саломкай, роспіс па дрэве і шкле, традыцыйная беларуская вышыўка, сталярнае рамяство, батык (размалёўка па тканіны), декупаж. Цэнтр рамёстваў прымае актыўны ўдзел у фестывалях-кірмашах народных промыслаў і рамёстваў у абласных, рэспубліканскіх мерапрыемствах.

Сёння Астравец - гэта прамысловы і інтэнсіўна развіваючыйся горад.